Wat scholen vermogen - Onderwijsraad

gezet onderwijs de leerlingenaantallen uitgangspunt voor het berekenen van het budget.
Er worden echter nuanceringen aangebracht. Voor de berekening van het budget worden
namelijk de volgende vier groepen scholen onderscheiden:
• categoriale mavo en (i)vbo-scholen en daaruit gevormde scholengemeenschappen;
• categoriale havo- en vwo-scholen, lycea, scholengemeenschappen vwo/havo;
• scholengemeenschappen vwo/havo/mavo; en
• brede scholengemeenschappen (CPB, 2000).
Dit onderscheid naar typen scholen blijkt er in de praktijk toe te leiden dat de manier
waarop scholen onder het bestuur worden ondergebracht voor een belangrijk deel wordt
ingegeven door financiële overwegingen. In principe krijgt elke school die voor bekostiging
in aanmerking komt een nummer in het kader van de Basisregistratie Instellingen,
het zogeheten BRIN. In een aantal gevallen wordt door een bestuur een groep scholen
samen als ‘school’ aangemerkt en krijgt die groep samen een BRIN. Zo kan bijvoorbeeld
de situatie ontstaan van één bestuur, met negen scholen, waarvan telkens drie scholen
samen als ‘school’ één BRIN hebben. De overweging die hieraan ten grondslag ligt, komt
voort uit het genoemde bekostigingsonderscheid naar typen scholen. Door bijvoorbeeld
drie scholen die samen als brede scholengemeenschap aangemerkt kunnen worden als
een ‘school’ met één BRIN te presenteren, wordt een hogere bekostiging gerealiseerd dan
in de situatie dat iedere school afzonderlijk met een eigen BRIN bekostigd wordt op basis
van indeling in een lager bekostigde categorie.
Mede omdat bekostiging uitgaat van de situatie op BRIN-niveau, hebben ‘BRIN-houders’
vaak de neiging om binnen het bestuur naar ‘hun’ deel van het budget te kijken. Besturen
van scholen met verschillende BRIN’s kunnen feitelijk alleen bij meerjarige projecten
(huisvesting) of met een beroep op solidariteit schuiven met budgetten. Sturing via geld
kan het bestuur wel bij het zogeheten schoolprofielbudget, omdat de scholen daarvoor
plannen bij het bestuur moeten indienen.
Bij een bestuur waarbij alle scholen/vestigingen onder hetzelfde BRIN vallen, vindt de
bekostiging van de scholen/vestigingen op bestuursniveau plaats. Een dergelijke vormgeving
heeft zowel voor- als nadelen. Een nadeel is dat de scholen zelf minder zeggenschap
hebben over ‘hun’ deel van het budget. De scholen zijn min of meer afhankelijk
van hetgeen hen door het bestuur aan budget wordt toegekend. Een nadeel is ook dat
de scholen in formele zin niet meer herkend worden: bij Cfi staan ze als één school
geregistreerd, waardoor poststukken als Uitleg, enquêtes et cetera alleen bij de centrale
BRIN-houder terechtkomen. Een voordeel van een ‘groepsgewijs’ BRIN (ten opzichte van
bekostiging op basis van scholen met elk hun eigen BRIN) is dat de besteding van de
middelen in bepaalde situaties meer kan worden afgestemd op de verschillende behoeften
van de scholen. Mutatis mutandis geldt dit ook voor de gevallen waarin binnen het
bestuur verschillende groepen scholen als groep een eigen BRIN hebben. Immers, niet de
afzonderlijke delen, maar het geheel waaraan het BRIN is toegekend, is maatgevend voor
de hoogte van de bekostiging. De groep vormt als het ware één school.
21 Niettemin worden in CAO-verband afspraken gemaakt over de maximering van het percentage dat mag worden besteed
in de materiële sfeer.
72 Onderwijsraad, januari 2002