Wat scholen vermogen - Onderwijsraad

4 Professionaliteit van de schoolleiding
De schoolleiding heeft binnen de school een cruciale rol, zowel in relatie tot de afstemming
tussen school en omgeving als in relatie tot de interne afstemming binnen de
school. Gezien deze rol is aandacht voor de professionaliteit van de schoolleiding
belangrijk. De raad verstaat onder schoolleiding niet alleen de directeur of rector van de
school, maar ook alle andere managementfuncties op verschillende niveaus, zoals locatieleiders,
afdelingsdirecteuren, adjunct-directeuren en middenmanagers zoals bouw- en
sectiecoördinatoren.
Tegen de achtergrond van hetgeen in paragraaf 2.3 is gezegd over het beleidsvoerend
vermogen, wordt in dit hoofdstuk ingegaan op mogelijkheden om de professionaliteit van
de schoolleiding actief te versterken. In paragraaf 4.1 worden verschillende instrumenten
en ontwikkelingen besproken. Daarna volgen een reflectie (4.2) en conclusies (4.3). Onder
meer wordt aandacht besteed aan actoren zoals bovenschools managers, bestuursbureaus
en besturen, met name vanuit het perspectief van de bijdrage die ze kunnen leveren aan
de professionaliteit van de schoolleiding. In de hoofdstukken 6 en 7 komen verschillende
andere aspecten van de relatie tussen schoolleiding en bestuur aan de orde. De leraren en
de interne organisatie van de school komen aan bod in hoofdstuk 5.
4.1 Instrumenten en ontwikkelingen
Met de toenemende maatschappelijke complexiteit en door de autonomievergroting van
scholen wordt steeds meer van de schoolleiding verwacht. Zowel door de rijksoverheid -
startend met de nota Meer over management (TK 1984-1985, 19 132, nr.2) - als door het
veld zelf - met name door organisaties van schoolleiders en besturen - is geïnvesteerd in
de professionalisering van de schoolleiding. Desalniettemin kan worden gesteld dat een
meer nadrukkelijke aandacht voor de professionalisering van de schoolleiding op zijn
plaats is. Eén reden daarvoor is dat de beleidsbenutting in het primair en voortgezet
onderwijs verhoudingsgewijs laag is. Een andere reden is dat er nog geen vast beeld is
van de wijze waarop de functie van schoolleider zou moeten worden ingevuld (Hooge,
1998, p.74-77). Een derde reden is dat bij de voortzetting van het dereguleringsbeleid de
rol van de schoolleiding alleen maar belangrijker zal worden. Ten vierde kan worden
genoemd dat de schaalvergroting en professionalisering van besturen vereist dat schoolleiders
professioneel werken, zowel in de relatie tot het bestuur als zodanig als in de
40 Onderwijsraad, januari 2002