Willem Vogt - Radioleven

verbeterden de ontvanglampen. Wij werkten op de Meent met
Amerikaansche lampen: z.g. Moorhead lampen. Zij hadden
het uiterlijk van een buisje, waarin men' aspirine koopt. Aan
de eene zijde van het (dichtgesmolten) glazen buisje staken
drie draadjes uit; aan het andere eind twee, 2 van deze 5
draadjes gaven aansluiting aan resp. het rooster en de plaat
van de lamp; de overblijvende drie waren verbonden aan de
gloeidraden. Drie? Ja 1De Moorhead-Iamp bezat twee gloeidraden.
Eén reserve 1 Die goeie oûwe tijd toch 1 Toen reeds
bedachten wij slimmigheden om van de oortreiterende luchtstoringen
af te komen. Op de Meent stond daartoe een zoogenaamde
"toonversterker".
De theorie over het doel van het apparaat was deze:
Wij begeeren het seinteeken en wij verfoeien de luchtstoring.
Beide kunnen nochtans langs de antenne binnen komen.
Want zij zijn in vele opzichten electrisch gesproken als broer
en zus. Het seinteeken is de gecultiveerde aether-trilling van
den mensch; de luchtstoring is de lukrake aethertrilling van
de Natuur: Hoe kunnen wij het breinlooze ontvang-apparaat
nu zóó afnchten, dat het 't ongewasschen schooiertje van de
luchtstoring, den toegang versperde, terwijl het 't sneeuwwitje
van het seinteeken binnenliet? Om daarin te slagen,
moesten wij speuren naar de verschillen, die bij veel gelijkheid,
tusschen storing en teeken bestonden. Het grootste verschil
was: de graad van zuiverheid van toon. De booglamp werd
verondersteld te geven een zuiveren toon van 1000 trillingen
per seconde; de storing leverde een toonloozenkrak.Detoonversterker
van de Meent was nu een apparaat, dat nerveus
ontvankelijk gemaakt was (door keus van afmetingen der
spoelen en condensators) voor dien z.g. toon 1000 en daarmee
ongevoelig voor andere toonhoogten en voor die niet-gerhythmeerde
krakken der atmospherische ontladingen.
We zullen kort zijn over dit apparaat. Het werkte, wanneer
de boog netjes in den pas liep wel eens. Maar, 0 wee, wanneer
die boog heen en weer gierde tusschen b.v. 900 en 1100 tril-
222
lingen; wat vóórkwam 1 Dan hoorden wij 'r in het voorbijzwiepen
op toon 1000 in de hoofdtelefoon zóó hard als het
slaan door den treinsmid op de wielbanden, wanneer hij de
remmen der spoorwagens wil laten lossen. Maar daarvoor en
daarna hoorden wij niets meer. Meestal werd dan ook maar op
één lamp geluisterd. Het oor was tenslotte toch maar het
nauwelijks te vervangen fijngevoelige uitkies-instrument, dat,
geleid volgens de, min ofmeer, slimme order~ uit de grijze substantie
onder het
schedeldak des telegrafists,
de groezele
storing-jongetjes
opzij-duwde
en de blanke teekens
sneeuwwitjes
zorgvuldig in het
potlood joeg. De
luchtstoringen
speelden dus haar dartel spel vrij uit.
In den zomer werd het wel eens wat te bar; dan waren er
soms nachten, dat er geen verstaanbaar woord uit den aether
te visschen was. Dan hoorden wij in de ziedende davering
der pruttelende, spetterende, krakende luchtstoringen heel
zwak het ijle toontje van Malabar.
Het klonk als het nutteloos geschrei van de schipbreukelinge
in het geweld van den storm.
Malabar seinde nochtans onverdroten door. Wij konden
hem immers niet toeroepen: "Staak uw pogen; het is tevergeefsch
I" Malabar zou uit 't wegblijven van onze kwijting per
kabel besluiten, dat wij niets ontvangen hadden en hij zou
zijn telegrammen straks weer herhalen van voren af aan.
Als het schrik'lijk tumult tot deinzen noopte, werd de
hoofdtelefoon een uurtje neergelegd. Wanneer Smeenk - de
waker - aan 't timmeren was (zijn tijdverdrijf) dan werd hij
geroepen en in een moderne nabootsing van Dinarzade vroeg
223