Willem Vogt - Radioleven

den vlieger. Bij de wispelturige Nederlandsche windtoestanden,
was het te riskant om de berichtenoverbrenging
te laten afhangen van de nukken van Aeolus. De ballon
als reserve had niet voldaan. De zware waterstof-gas-syphons,
maakte de radio-colonne moeizaam beweegbaar,
terwijl voorts ook voor een ballon de windcondities te
wisselvallig waren. In Kampen b.v. was het gele gevaarte
in de boomen terecht gekomen. Met behulp van motorkracht
hadden wij het er uit moeten trekken. Met de vJiegers
was het niet beter gesteld geweest. De boomen achter de
strafgevangenis te Groningen dragen nog misschien de
wonden, die wij er met klimsporen in hebben geslagen,
toen wij genoopt waren om onze vliegers te redden, die
door een speelschen wind in hun takken waren verstrikt
geraakt. Een verstandig militair kon toch moeilijk de
kans loopen om een veldslag te verliezen, omdat in letterlijken
zin, de vlieger van zijn berichtenwisseling niet
ópging!
De nieuwe sensatie werd veroorzaakt door een paar groote
pakkisten uit Berlijn, waarin een stel nieuwe stations voor
militaire draadlooze telegrafie bleken te zijn verpakt. Ditmaal
zaten er geen vliegers in de uitrusting, maarmateriaal
voor een radiomast van uiterst licht metaal van een kleine
twintig meter hoogte. Deze mast bestond uit deelen van
ongeveer 2 % m lengte, die op elkaar geplaatst moesten
worden met gebruikmaking van verbindingsmoffen. Aan
het topstuk van dezen uiteenneembaren mast was een soort
metalen dop met ringen bevestigd voor het afspannen van
een zestal antennedraden. Wanneer de mast was opgericht
liepen de zes draden ongeveer onder een hoek van 45° ten
opzichte van den mast naar beneden, waarzij op manshoogte
van den grond geisoleerd aan piketten werden afgespannen.
Het was geen slechte kenschetsing, dit type antenne een
parapluie-antenne te noemen. De zender, die bij dit dra~dlooze
zend-ontvang-apparaat behoorde, was voor veel mm-
44
der electrisch vermogen dan die van de vonkkarren van de
eerste proefperiode. .
Hij werd opgesteld op een metalen tafeltje met twee
bladen waarvan het één boven het andere lag; op het
bovens~e blad stond het zendertje, op het onderste .d~ ontvanger.
Het merkwaardigste onderdeel ~an deze ffi1mat,!~r
veld-installatie voor draadlooze telegrafie was de. elec~nc~teitsbron
en de methode tot opwekking van dit pnmalr
noodzakelijke arbeidsvermogen.. .
De energiebron zelf was ee~.klem wlsselstroo~ dynam~tje.
Hierin zat niets opmerkeliJks. Maar d~ mamer .?m dit
dynamo'tje aan zijn toeren te helpen was Ultzonde~hJ~; Het
werd n.l. met een riem gekoppeld aan .de "gearmg . van
een. . .. fiets zonder wielen. Op deze fiets zonder Wielen
..•.maar overigens een instrument met alle kenmerk~?- van
het rijwiel, nam een der manschappen. plaats.. en hl] verrichtte
aldus den arbeid die in een electnsche centrale wo~dt
toevertrouwd aan den Diesel-motor of aan de geduldige
stoommachine. Zij het dan op ~~l~ngrijk grooter schaa~;
Teneinde deze menschelijke aandrtJvmgskracht "op toer~n
te houden, d.W.z. teneinde den dynamo voor o~~r-belastmg
door te snel wentelen van zijn anker, te bevelhgen, waren
er een paar smeltzekeringen in den stroomke~en ge~,taatst.
Liep de fietser te hard van stal, dan ,~plepten deze
zekeringen door zoodat de heele stroomknng stroomloos
werd en daarme'e voor gevaar beveiligd. .
Het is nauwelijks noodzakelijk om te vertellen, dat dit
trap-instrument het hoogtepunt vormde der belangstelling
van boeren e~. burgers, ~?en wij .er den "boer" mee
opgingen op een WIJS soortgelijk aan die, welke beschreven
is ten aanzien van de groote von~-karren. .
Alles ging nu echter op bescheidener schaal. Vlervoet~rs
voor het trekken der wagens hadden wij nu niet meer noodlg.
Wij hadden ons verzekerd van een goeden bakkerswagen;
zooeen die met handkracht werd voortgeduwd. Op het
4S