Willem Vogt - Radioleven

Tegen Japan hadden wij als radio-menschen zeker niets...
integendeel. . • . we zagen zelfs verlangend uit naar de komst
van een sterkeren booglamp-zender; een van 200 kilowatt of
daaromtrent, dien Dr. de Groot daar te lande had besteld;
benevens behoorlijke hoogspanningstransformatoren, die hem
in de toekomst konden veroorloven, electrische energie te betrekken
van de electriciteitscentrale van Dago of van Dajeuh­
Kolot, een soort Indische P.E.N. of P.E.G.E.M. in den dop.
Want Dr. de Groot had natuurlijk van stonde af aan wel ingezien,
dat het met dien vliegtuigmotor en met den dynamo van
de Bataviasche electrische tram, die als energiebronnen voor
de uit te zenden radioteekens zouden fungeeren, ietwat
"modderen" beloofde te worden. Maar.... de voorloopige
pogingen waren in ieder geval volkomen verantwoord; Indië
moest probeeren - hoe primitief desnoods ook - om contact
te krijgen met het moederland. Eénzijdig contact dan; want
inNederland was men op het oogenblik, waarvan ik nu spreek.
nog niet in staat om seinteekens naar Indië te sturen.
Met den bouw van Kootwijk is men n.l. eerst later begonnen,
terwijl men van de wonderbaarlijke eigenschappen van de
ultra-korte golf nog geen vermoeden had; althans men wist
toen nog niet hoe er partij van te trekken.
De slimheid om den seinsleutel in Tjangkring te plaatsen,
zat 'm nu in het inzicht, dat, wanneer Europa nu eens op de
kreten van de ex-electrische tram-dynamo plus vliegtuigmotor
ging antwoorden, men immers in Tjangkring dat antwoord
alleen maar zou kunnen ontvangen. En om dan weer
wat met de booglamp terug te zeggen naar Europa, zou de
telegrafist zijn antwoorden eerst naar Malabar hebben moeten
telefoneeren.
Dat was te omslachtig; vandaar dus de seinsleutel op Tjangkring,
die den heelen electrischen winkel op Malabar aan den
gang zette. Het gevaar.... of beter: de humeur-bedervende
mogelijkheid, dat Tjangkring Europa hartroerend toesprak op
een oogenblik, dat kwetsbare zend-apparatuur van Malabar
190
in puin.!ag,. beston~ voor den telegrafist op Tjangkring niet,
want hl] IUlste~de m .de ~oofdtelefoon naar zijn eigen seinteekens
mee. VleIen dIe semteekens uit, dan was er iets op den
Malabar .aan de hand. en dan wachtte hij geduldig op een
telefoontje, dat het sem bracht van "alles weer in orde".
. Maar ,":acht .nu eens even, hoor ik iemand zeggen, die deze
UIteenzettm.g lets meer dan vluchtig heeft gevolgd. Wie
moe,st u nu m. het gunstigste geval uit Europa antwoord geven,
als ~ to~h gmg om oorlo~ ?f vrede. Juist! de tragiek van
de sItuatIe was, dat, als WIJ m Nederland in den oorlog gesl~.urd
zouden ~orden, het zou afhangen van de zijde, die
WIJ moesten.. kiez~n, over welk radiostation (Duitsch of
Engelsch) WIJ b~nchten zouden krijgen. Deze onzekerheid
- men ~aIe nu met de schouders daarover op, nu alles achter
den rug IS.-, maar deze onzekerheid was kwellend. De tekst
van onze m het Fransc.h, Duitsc~ en Engelsch gestelde oproepen,
was dan ook UItermate dIplomatiek van woordkeus
Aan 't begin van een prikkelend koelen nacht, stonden wij
allen d~s geree.d voor het eerste proefdraaien op Malabar.
De KlUIzenaar m de Paarse Kimono hield 10 km verder over
?e donk~re bergen de hand, die waarschijnlijk van ontroering
Iet~a.t sl~derde, om den seinsleutelknop geklemd. - Geen
k.1emlgheld! om voor de eerste maal rechtstreeks radiografIsch
het Moederland aan te roepen. Na eoen en Raffles en
~aen~els, ieder op hun manier, een epoche in onze koloniale
hlstone verpersoonlijkend, de naamlooze Kluizenaar mijlpalen
hamerend in den aether.
~,Zij we klaar.... ?" informeerde Dr. de Groot, die van
bUIte~ ~ekomen was en die nu zijn brilleglazen afpoetste, omdat
ZIJ In het verwarmde zend-vertrek besloegen....
"De koelwater-leiding is nu in orde en de boog moet nu
b~anden als een patent-olielampje op de slaapkamer van de
~~enstbode...." "Mannen.... !" riep de leider, met meesterlIjk
nagebootste vol~menners-intonatie en vergezeld van dito
gebaren. • •• "heeft Iemand nog wat tegen iemand ande rs te
19 1