Willem Vogt - Radioleven

knetterinkjes, diewijoptientallenmetersafstandvandenwagen
nog gemakkelijk konden vertalen in de woorden onzer taal.
"Utm, Utm, Utm van Mp. . . . .
Utrecht. .•. Meppel roept U."
De motor in den motorwagen werd tot stilstand gebracht.
De asbest-omwikkeling van de uitlaatpijp der gassen stond
rood-gloeiend en zij bleef dat.
Gelukkig maar. . .. want de nacht is koud. De tweede
helft van Augustus geeft reeds kille dampige nachten. Zoo
hebben wij een gezellig kacheltje om ons bij te warmen.
Maar nu de oproep is geschied zetten wij ons op een ruw
getimmerd krukje bij den toestelwagen en plaatsen de schelptelefoon
op het hoofd.
Alleen de telegrafist weet welk een oogenblik van trillende
verwachting er aanbreekt, wanneer na een oproep aan den
partner, de telefoon om het hoofd gegespt wordt voor het
luisteren naar het antwoord. Een aparte wereld van geluiden
treedt de luisteraar dan binnen. Daar zijn de zachte murmelingen
der atmosferisch-electrische storingen, daar is het
haastige geknetter van Scheveningen, dat enkele woorden
wisselt met de - toen nog maar enkele - schepen op zee
of met Hoek van Holland, het hulpkuststation. Even den
condensator gedraaid en daar is Nordeich, dat zijn nieuwsberichten
uitseint, voor allen, die het hooren willen. Maar
geen van hen houdt onze aandacht vast.
Wij luisteren ingespannen naar het doffe gepruttel van
onzen vriend daar in Utrecht. Wij kunnen ons niet vergissen..
Uit duizenden pruttelingen zouden wij zijn bijzondere gepruttel
herkennen.
Ha! daar is hij al! Hij geeft een "streep", d.w.z. een lang
aangehouden geknetter.
Wij weten dat hij zijn vonk probeert. Wij hooren, dat zijn
pruttelen onzuiver is. Wij huiveren voor het leven van zijn
Leidsche fleschjes. Mooi zoo, nu is het goed! Ja, daar begint
34
hij ons te roepen. Mp Mp van Utm Utm, ik ontvang u goed,
geef eens wat "V's".
Maar wat zijn "v's"?
"V's"I hoeveel duizenden hebben wij er niet geseind! Het
is de morseletter... - (v). Zij dient om de ontvangtoestellen
in te stellen haar-scherp; opdat het geluid zoo luid
en duidelijk zij, als mogelijk is.
Welk een voldoening en een vreugde, wanneer de verbinding
tot stand gekomen is. Iedereen glundert van tevredenheid
en de kwinkslagen vliegen van mond tot oor.
Dan wordt het morse-schrijftoestel ingeschakeld. Duidelijk
bewijs dat de teekens "keihard" zijn. Dat schrijftoestel
was in die dagen een wonder van technisch vernuft.
Tegenwoordig gebruiken we het niet meer in dezen vorm.
Maar in 1906 kon het morse-schrijftoestel aan de antenne
geschakeld worden. Dan verschenen de morseteekentjes
inpuntjesenstreepenop het witte papierlint.Met telkens weer
nieuw gewekte bewondering en verbazing keken wij er naar.
Dieteekentjesverschenen daardoorde handvaneentoovenaar.
Zij kwamen doordenachtlucht op de zachtin denwinddeinende
vliegers aangesneld, zij spoeddenzich doordestaaldraadjes
naarbeneden en zij ontmoetten daareen klein glazen buisje,dat
voor een deel gevuld was met mooi blinkend ijzer-vijlsel.
Dat was de wonderlijke coherer van Edouard Branly,
den Franschen natuurkundige. Wij hadden een prachtig,
metfluweel gevoerd, étui, vol met deze kleine glazen buisjes.
Want zij hadden hun nukken. Soms weigerden zij dienst te
doen en dan deed men maar het beste om het weerspannige
buisje wat rust te geven in zijn étui en een ander in te
schakelen. De radiogolven, die den vliegerdraad troffen
veroorzaakten daarin een electrische spanning en deze
electrische spanning veranderde iets in het ijzervijlsel. Het
klitte en pekte tegen elkaaren hetvormdezoodoendemetmedewerking
van een z.g. "relais" een brugvoor den stroomuit een
stevige electrische batterij inonzen wagen. Eenstroom,die ge-
3S