Willem Vogt - Radioleven

geen z.g. "terugkoppeling" werd toegepast. Dit beroemde
schakelprincipevan denDuitschen doctor Meissner beheerscht
thans nog zoo goed als den geheelen toestelbouw (ook zenders)
en de patent-kwestie, die onla~gs zooveel ~tof heeft doen
opwaaien in de wereld van den radiohandel, VIndt. haar o~rsprong
in dit basis-principe. Toen de beurs-InstallatIes
moesten worden gemonteerd, was die z.g. terugkoppeling al
bekend. We zouden er niet zooveel moeite mee hebben gehad,
om haar toe te passen, omdat
de groote belangengroepeeringen,
die nu straf
voor de patentrechten opkomen,
zich nog niet hadden
gevormd.... maar we lieten
de toepassing er van na om
verschillende redenen. De
eerste reden was het feit, dat
wij slechts van één firma,
zoo goed als "uit voorraad",
speciaal voor denbeursdienst - - - .
geconstrueerde,toestellenkondenbetrekken. ~et~~t oo~op den
spoed, die betracht moest worden, waren WIJ ynJw~1 In o~e
keuze tot deze toestellen beperkt;aangezien eenJonge Industne,
als de N.S.F. toen was, niet in zóó korten tijd als beschikbaar
was, een massa-fabricage van beurs-ontvangers kon op touw
zetten. De toestellen van de firma, die terstond leveren kon,
waren niet geschakeld met gebruikmaking van dat terugkoppelprincipe.
In de tweede plaats huive~den wij voor d~ toepassing
van dat beginsel in toestellen, dIe ontoegankehJk gemaakt
moesten worden voor den gebruiker. Iedere oudere radioluisteraar
weet, dat de terugkoppeling aan zijn ontvanger
een prima inrichting was om de geluidsterkte op te voeren,
maar wanneer men er niet mee wist om te gaan (hetgeen niet
zoo moeilijk was!) sloeg het toestel geducht .aan het.gillen.
Aangezien de beurscliëntèle, op een enkele UitzonderIng na,
242
volkomen maagdelijk stond tegenover de wetten der draadlooze
telefonie, konden wij ze, onder de omstandigheden,
die er toen op het gebied der techniek bestonden, geen toestel
met een "terugkoppeling" thuis sturen. Het alternatief
was: een veel minder gevoelige ontvanger, waarbij de eerste
lamp in het toestel de taak vervulde van niet meer dan het
kristal in kristal-ontvangers. Met 4 ontvanglampen in het
toestel bereikten wij, op deze wijs, nauwelijks de geluidsterkte,
die een doorgewinterd radio-amateur uit die dagen op gelijken
afstand van den zender, met één teruggekoppelde lamp
behaalde. M en toe kruiste zoo'n amateur onzen weg; hij
liet dan meestal niet na om ons met onze vier lampen braaf
te hoonen.... maar wij moesten hem dat genoegen gunnen.
"business-radio" was nu eenmaal wat anders dan pleizierontvangst.
Dat principe van de terugkoppeling in radio-ontvangtoestellen
had wel iets gemeen met de toepassing van tripleexpansie
stoom-machines. Er zijn misschien betere vergelijkingen
te maken dan deze, maar de overeenkomst is toch
zóó, dat van ten deele gebruikt arbeidsvermogen, de rest - of
een deel er van - onder gewijzigde omstandigheden nog
eens gebruikt wordt, om het eindvermogen te vergrooten. Het
beginsel was gezond genoeg, maar, zooals reeds gezegd is,
de toepassing er van was riskant in handen van radio-Ieeken...
en daarom lieten wij het na.
Teneinde in plaatsen, die relatief ver van Amsterdam verwijderd
waren, een dragelijke aanvangs-energie uit de lucht
te tappen, waren wij gedwongen veel zorg te besteden aan de
antenne. Nu, met onze superheterodyne's en onze superinductie
schakelingen, met onze geperfectionneerde lampen
en onderdeelen, hebben wij soms meer last dan pleizier van
lange en hooge antennes. Maar in de beursdagen moesten wij,
om aan de lange golf van 1800 meter te komen (zonder condensator
in het toestel), een flink stuk van de afstemgolflengte
in de antenne zoeken en om energie van eenige beteekenis op
243