Willem Vogt - Radioleven

MYSTIEK VAN EENZAME NACHTWAKEN.
Tjangkring heeft een indrukwekkend deel uitgemaakt van
"Radioleven". De meeste nachten van een driejarig verblijf in
Bandoeng's omgeving zijn er doorgebracht. Er zijn misschien
tallooze beroepen, die in eenzaamheid worden beoefend; al
deze beoefenaarszullenbeamen, dat het een mooie kunst is om
prettig alleen te zijn met zichzelf. De gedachten en handelingen
zijn niet gebonden aan conventies; de zedelijke wacht die
beveiligen moet tegen de opmerkzaamheid van anderen is afgetrokken.
De ziel opent zich, als de blaadjes van de bougainville.
Zij stelt in alles belang en haar vragen zijn argeloos en
veelsoortig als van een kind, dat in een vreemde, aantrekkelijke
omgeving, aan den geliefden en vertrouwden vader om
opheldering vraagt.
Vóór dat de arbeid aan de hoofdtelefoon begint; vóór dat de
telegrafist gaat luisteren naar de stemmen uit Europa, dat
dreunt van krijgsgeweld, is er eerst altijd een oogenblik, dat hij
luistert naar de stem van de schepping. Het zijn geen woorden,
die door de natuurkunde kunnen worden ontleed in luchttrillingen,
die daar zachtjes tot hem gesproken wordep; evenmin
als het de vernuftige mechanica der ooren is, die ze opvangt
en ter vertaling doorgeeft naar het brein. Hierwordt niet
geluisterd met physische organen. Hier kan nimmer gesproken
worden van een noodzaak tot vertellen en ook niet van een
182
dwang tot luisteren. De ziel opent zich en de Schepper
spreekt tot haar. . .. en wat Hij zegt geeft een gevoel van
vrede....; maar het geheugen, hoezeer het ook zijn best doet
den inhoud van deze oogenblikken vast te houden.... het
kan niet meer bewaren dan de notities van een weldadige herinnering;
de zin van het persoonlijk woord van den schepper
is weer geheim, nadat hij één oogenblik werd verstaan.
Zulke oogenblikken komen alleen, wanneer de opmerkzaamheid
voor de omgeving volkomen is ter ruste gegaan.
Wanneer alle physieke gespannenheid is afgelegd. En dit kan
alleen, wanneer door maandenlang verblijf op een zelfde plek,
onder dezelfde omstandigheden een volkomen vertrouwdheid
is verworven ~et den nacht, de plaats waarover hij is gedaald,
met de omgevmg en hare geluiden. Het kan ook alleen, wanneer
de natuur zelve van vrede is vervuld. Doch wanneer de
wind ruiselt door de puntige blaadjes van de bamboestoelen,
wanneer vreemdsoortige dierengeluiden van ver klinken uit
de bergen boven; of komen uit de wijde sawah's beneden;
wanneer de maan de begroeide hellingen in een zwak licht
baadt; waarin de boomen felle slagschaduwen werpen;
~anneer de wolken zachtjes langs het uitspansel varen; dan
IS de waakzaamheid der oplettendheid niet ter ruste, hoezeer
ook de schoonheid en de stilte dan in andere openbaring
kunnen bekoren.
Maar in de loome stille nachten zonder licht, zonder geluid,
zonder andere beweging, dan het getwinkel der sterren tegen
den zwart-fluweelen hemel, sterren in de prachtige indrukwekkende
constellaties, die een waarnemer aan den evenaar
t~ zien krijgt, k?mt de physieke en geestelijke ontwapening,
dIe voorwaarde IS voor een verheven ontvankelijkheid voor de
toefluistering van geheimen, die gekend mogen worden door
den mensch van dat oogenblik, maar niet behouden door den
mensch van daarna, anders dan in een vage belofte voor den
mensch van straks.