De cultuur van het lezen - Taalunieversum

gelezen – Rondas verduidelijkt dat hij het over fictioneel lezen heeft. Maar waarom wordtcultureel lezen niet beschouwd als fictioneel lezen? Rondas verzet zich tegen de tegenstellingfictioneel lezen versus cultureel lezen. Hij relativeert het onderscheid tussen fictie ennon-fictie: literaire en niet-literaire leesstrategieën verschillen niet ingrijpend.3.2 Statement Ad van DamEr zijn veel verschillende manieren van lezen. Er is het lezen dat je leert op school, maar eris ook het lezen van beelden. Naast het lezen op papier is het lezen op internet in opmars.De digitale manier van vertellen verschilt echter aanzienlijk van de lineaire. Het verhaalstaat centraal, maar het proces is interactiever. Dit digitale lezen vereist andere vormen vanleesbevordering, we kunnen spreken over mediabevordering of kijkbevordering.3.3 Statement Fine TrossèlFine Trossèl is filmproducent en bewerkt kinderliteratuur tot tekenfilms, computerspelletjesen bordspelen. Volgens haar wordt de fantasie door het lezen van een boek optimaalgestimuleerd, maar kan een verhaal dat op verschillende mediaplatforms wordt gepresenteerdveel meer lezers/kijkers bereiken. Elk medium heeft een specifieke impact op degebruiker; opdat kinderen zich daarvan bewust zouden worden, moeten we hen mediacompetentiebijbrengen. De wereld is nu multimediaal en elk medium heeft zijn waarde.Als je een verhaal aanbiedt via verschillende platforms/media, wordt er uiteindelijk ookmeer gelezen – kijk maar naar de gestegen verkoop van Harry Potter-boeken na het uitbrengenvan de film. Mediacompetentie komt helaas niet aan bod in het hedendaagse onderwijsen zou als verplicht vak op elke school onderwezen dienen te worden. Het boek lezen ismoeilijker dan passief naar de verfilming kijken, maar volgens Trossèl levert de leeservaringjuist door die inspanning meer op. Het is belangrijk dat mensen tenminste één keer in hunleven een intense leeservaring meemaken. Het liefst in hun jeugd zodat zij later, wellicht naeen periode van niet lezen, vanuit die positieve ervaring toch weer beginnen met het lezenvan een boek.3.4 DiscussieUit Ad van Dams statement begrijpt Koen Jaspaert dat het verhaal centraal staat en hetmedium er eigenlijk niet zoveel toe doet. Jaspaert werpt de vraag op of het boek dan eigenlijkwel een meerwaarde heeft. Levert de leesinspanning, zoals Fine Trossèl zei, werkelijk dieverrijking op? Trossèl bevestigt nogmaals dat het lezen van een boek bij uitstek de fantasiestimuleert. Ook Jan-Hendrik Bakker ziet de meerwaarde van lezen in het ontwikkelen vande fantasie en de persoonlijke betrokkenheid van de lezer: literatuur bevordert de individuelereactie. Bovendien is literatuur aanzienlijk goedkoper te produceren dan andere media.Ad van Dam werpt tegen dat de democratisering van de andere media razendsnel evolueert.Je kan nu ook met je eigen camera filmpjes draaien, ze thuis op de computer monteren enze publiceren op internet. Frank van Dixhoorn vult aan dat lezers steeds meer gaan optredenin hun eigen verhaal, bijvoorbeeld in computergames.Geert Buelens juicht het pleidooi voor het opnemen van algemene mediacompetentie in hetonderwijs toe. Waarom bijvoorbeeld geen aandacht voor de geschiedenis van de film, vande computergame? Op die manier wordt meteen ook het stigma weggenomen dat rust opliteratuur. Er is meer dan de intensiteit van een goed boek. Vanzelfsprekend hebben we allemaalbehoefte aan intensiteit, maar die ervaring is evengoed te vinden in film. Elk mediumlevert plezier op. En binnen elk medium kan het ‘instantplezier’ onderscheiden worden vaneen intensere ervaring die moeilijk te benoemen is.Ronald Soetaert meent dat het in het onderwijs essentieel is een vaardigheid als medialiteracies(‘mediageletterdheid’: het kritisch lezen van de mediataal) te combineren met culturalliteracies (‘culturele geletterdheid’).Gerlien van Dalen wijst op een advies over mediawijsheid dat de Raad voor Cultuur in juli2005 heeft uitgebracht. Zowel in de praktijk als in het overheidsbeleid was media-educatietot dan toe exclusief gericht op onderwijs, kinderen en jongeren, aanbod en bescherming.Om optimaal te kunnen functioneren in een van media doordrenkte samenleving is hetechter van belang dat iedereen de kennis, vaardigheden en mentaliteit heeft om zich gemakkelijken betekenisvol in die omgeving te bewegen. De Raad spreekt daarom niet langer vanmedia-educatie, maar van mediawijsheid als ‘het geheel aan kennis, vaardigheden en men-De cultuur van het lezen - Verslag rondetafelbijeenkomst ‘Functies van lezen’, 23 juni 2005, Den Haag 115