De cultuur van het lezen - Taalunieversum

ver Györgi Konrád: ‘Het huwelijk heeft veel weg van patriottisme. Niet toevallig pleiten depolitici er zo vurig voor.’ 14 De opvatting dat een gedeelde culturele geletterdheid aan debasis ligt van gemeenschappelijke normen en waarden, is een stokpaardje van sommigepolitici. De redenering van Bloom luidt dat er bij gebrek aan een gedeelde visie geen sociaalcontract kan zijn. Een recensent herformuleerde die idee ooit – ironisch – met de constateringdat jongeren niet ‘ten oorlog’ willen trekken voor hun natie zónder te geloven in demythe waarin de natie uitverkoren is door God zelf.Posthumanisme14. Konrád: 1992, p. 221.Toch is aandacht voor de eigen culturele identiteit geen uitsluitend conservatief gegeven.Ook vanuit progressieve perspectieven wordt er steeds meer gepleit voor het belang vaneen historische reflectie op de eigen cultuur.De bedreiging van de literaire cultuur wordt ook wel geformuleerd als de opkomst van het‘posthumanisme’ of ‘transhumanisme’: het boek en de humanistische canon worden vervangendoor het computerscherm en de cybercultuur – de mens wordt vervangen door decyborg. Voor sommigen is dit een bevrijdende evolutie, voor anderen betekent deze omwentelingeen fundamentele crisis in onze beschaving. Doemdenkers of ook wel cultuurcritici(‘vroeger was het beter, het heden is verwerpelijk’) meten zich met profeten van de nieuwecultuur of hype (‘de toekomst geeft ons gelijk, het heden is voor ons’). De vraag blijft of dehumanistische leescultuur een essentiële waarde bevat die moet verdedigd worden.In het volgende onderdeel bespreek ik het literatuuronderwijs vanuit het medium datprecies dit literatuuronderwijs zijn vorm en inhoud heeft gegeven: het boek.De cultuur van het lezen 13