De cultuur van het lezen - Taalunieversum
De cultuur van het lezen - Taalunieversum
De cultuur van het lezen - Taalunieversum
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
kenis geeft in onze samenleving. <strong>De</strong> focus is verschoven <strong>van</strong> <strong>het</strong> maken <strong>van</strong> producten naar<strong>het</strong> creëren <strong>van</strong> waarden; <strong>van</strong> <strong>het</strong> materiële naar <strong>het</strong> immateriële – uiteraard voor de bevolkingsgroependie zich deze luxe kunnen veroorloven.<strong>De</strong> nieuwe economie richt zich op informatie, communicatie of entertainment, maar ookop materiële zaken die een bepaalde betekenis geven of de aandacht trekken. Consumerenis een vorm <strong>van</strong> zelfverwezenlijking geworden. <strong>De</strong> prijs <strong>van</strong> de dingen wordt bepaald doorvoorkeuren, want in een consumptiemaatschappij moeten voorkeuren voortdurend veranderen.Het goede nieuws is dat de focus eindelijk ligt op waarden en betekenissen.Het minder goede nieuws is dat de constructie <strong>van</strong> die zingeving steeds meer in handenkomt <strong>van</strong> de commercie. Alles is <strong>het</strong> voorwerp geworden <strong>van</strong> marketing. Kunst en <strong>cultuur</strong>zijn in de ban <strong>van</strong> de bezoek-, kijk- en verkoopcijfers. Kwantiteit domineert kwaliteit.Aandacht is op verschillende niveaus een probleem: op de markt beconcurreren verschillendeproducenten en producten elkaar om de aandacht <strong>van</strong> consumenten. <strong>De</strong> verschuivingnaar zingeving impliceert immers de behoefte aan een bijzonder soort aandacht, aan reflectieen kritiek – deze waarden gaan verloren bij massaconsumptie. <strong>De</strong> consumenten hebbentijd tekort om hun aandacht te verdelen. <strong>De</strong> verschuiving <strong>van</strong> een industriële naar een informatie-en aandachtseconomie beïnvloedt ons denken over <strong>cultuur</strong> en onderwijs. VolgensRichard Lanham 145 staat de menselijke verbeelding nu meer dan ooit centraal. Paradoxaalgenoeg worden aandacht en verbeelding tegelijkertijd bedreigd, in de strijd tussen eenwareneconomie en een waardeneconomie.145. Lanham: 1994.146. Verstraeten: 2004.147. Zaid: 2003, p. 31.<strong>De</strong> lezer getuigt <strong>van</strong> heimwee naar ‘minder’, zoals Kees <strong>van</strong> Kooten in een interview:‘Het heeft ook met die hele boekenberg te maken. Toen ik opgroeide en ging <strong>lezen</strong>, had jeeens in de drie jaar een nieuwe Mulisch en eens in de tweeënhalf jaar een nieuwe Hermans.Maar nu verschijnen er zoveel boeken, <strong>het</strong> is echt niet meer bij te houden. Vroeger haddenwe met vrienden weleens een Nabokov-jaar, en je wisselde uit, tot je hem helemaal hàd.Zo hebben we ook een Salinger-halfjaar en een Fitzgerald-jaar gehad. Maar tegenwoordig isde ene hype nog niet over of de volgende komt alweer aanwaaien.’ 146 In zijn overzicht <strong>van</strong>de problematiek <strong>van</strong> de moderne uitgever constateert Zaid: ‘Tegenwoordig is <strong>het</strong> gemakkelijkerom schatten te verwerven dan ze de tijd te geven die ze verdienen.’ 14758 <strong>De</strong> <strong>cultuur</strong> <strong>van</strong> <strong>het</strong> <strong>lezen</strong>
Change language