De cultuur van het lezen - Taalunieversum

Een tekst op een fundamentalistische manier lezen impliceert dat we letterlijk lezen eninterpreteren wat er staat. Lezen wat er staat is belangrijk, maar moet worden verbondenmet de zoektocht naar wat er verzwegen wordt of wat tegenstrijdig is. Fundamentalisten diede grondwet willen herschrijven op basis van religieuze teksten, kiezen voor citaten die vanpas komen maar verzwijgen de citaten die daarmee in tegenspraak zijn. Zij lezen vanuit degedachte dat ze het woord van God lezen, en plaatsen zo de macht in handen van zij die datwoord kunnen interpreteren. Literaire lezers beschouwen een schriftuur als mensenwerk,waardoor ze het recht hebben interpretaties te bekritiseren of af te wijzen.109. van Dam: 2004.Opnieuw sluit deze houding aan bij een humanistische traditie waarin vragen begonnen terijzen over de letterlijke lectuur van de bijbel. Zo becommentarieerde Erasmus de beslissingvan een jongeman die zich op basis van bijbellectuur wilde wijden aan het celibaat – ookJezus was immers niet getrouwd, dat was volgens de jongen dus de wil van God. Erasmus:‘Er horen toch zeker talloze dingen bij Christus die we eerder moeten vereren dan imiteren.’Hij sterkte zijn argumenten door te citeren uit de klassieke literatuur. De vertaler-inleiderHarm-Jan van Dam 109 schrijft dat de leerling na het lezen van de tekst zou gezegd hebbendat hij onmiddellijk wilde trouwen. En Erasmus zou geantwoord hebben: ‘Stel je beslissinguit tot je het tegenbetoog hebt gelezen’. Hoewel van Dam de historische waarheid van dezeanekdote betwijfelt, blijft het een mooi verhaal om een kritische literaire houding te illustreren.Maar het is uiteraard maar een verhaal…De cultuur van het lezen41