De cultuur van het lezen - Taalunieversum

Maar ook het klaagdiscours rond onderwijs ontsnapt niet aan relativering:Mensen stoppen vaak met alles wat in het middelbare onderwijs onderwezen werd. Wie heeft er na zijnschooltijd nog eens fysica of chemie beoefend?(Geert Buelens)Repertoire van de twijfelAls dit onderzoek één zaak verduidelijkt, is het dat er grote onzekerheid heerst bij veleleraren. Veel leerkrachten staan bedenkelijk tegenover de alleszaligmakende oplossingendie vanuit bepaalde hoeken geformuleerd worden. Dit discours van de twijfel resulteertvaak in omzichtige, omzwachtelde formuleringen, samengevat in een paradox of met eenretorische vraag.Over het hoe – de manier waarop – van het literatuuronderwijs:Langs de ene kant geven we de lezer meer vrijheid om binnen de literatuur te ‘kiezen’, langs de anderekant geeft deze autonomie de lezer ook de mogelijkheid om bepaalde literatuur niet te kiezen, of erger,om helemaal niet te kiezen voor literatuur. De paradox van de manier waarop literaire vrijheid (in lezenen schrijven) de literatuur zelf ondergraaft, vormt volgens mij een belangrijk knelpunt in het hedendaagseliteratuuronderwijs. Met welke literaire werken wil ik mijn leerlingen in contact brengen? Welke doelenheb ik wanneer ik met mijn leerlingen literatuur behandel? Wat met leerlingen die gewoon niet geïnteresseerdzijn? Op welke manier hou ik rekening met de vraag hoe en óf literatuur aansluit bij hun leefwereld?(Evita D.)Over het wat – de inhoud van het literatuuronderwijs:Het beeld van Literatuur als een weerloos iets dat verdedigd moet worden, vind ik lichtjes overdreven.Is literatuur een subcultuur die zich beter acht dan alle andere? Heeft ze het recht om dat te doen? Kan eenfilm niet evenveel waarden overbrengen als een boek? Is er iets verkeerds met het feit dat literatuur zichzelfnaast de andere subculturen moet verkopen op de markt?(Eline V.)Over de uiteindelijke doelstelling van het literatuuronderwijs:Ik kan erin komen en sta ook grotendeels achter al die initiatieven – maar kan tegelijkertijd geen treffendantwoord formuleren op de vragen. Blijkbaar moet in ‘cultuur’ wel één of andere ‘functie’ gevonden wordenwaarvan men algemeen aanneemt dat ze ‘goed is voor iedereen’. Maar van zodra je daar concreter overnadenkt, beland je in een ‘volksverheffend’ straatje – en dat stinkt een beetje… ‘laten we vandaag de massaeens wat cultuur bijbrengen…’(Maarten S.)De vraag die ik mij stel bij het lezen van hoofdstuk 11 (over leesbevordering) is: is leesbevordering überhauptwel mogelijk?(Liesbeth F.)Pas echt cruciaal is de volgende vraag: wat wil men de leerling precies meegeven?(Brecht A.)Wat wordt er precies bevorderd? Leesplezier en -motivatie? Overdracht van kennis met betrekking tot literatuur?Overdracht van kennis met betrekking tot andere kennisgebieden? Het trainen van vaardighedenals kritisch denken, het ontwikkelen van een open geest? Het kopen van boeken? Het in stand houden vande top tien?(Jennifer B.)Over de tegenstrijdige en dus verwarrende perspectieven op literatuuronderwijs:Het gebrek aan houvast is schrijnend, omdat de traditionele en de vernieuwende theorieën elkaar kapotconcurreren in plaats van daadwerkelijk voor verheldering, laat staan verbetering te zorgen.(Annelies H.)De cultuur van het lezen - Perspectieven vanuit de onderwijspraktijk89