Descarga en formato PDF - Centro Ramón Piñeiro para a ...

Inés Olza Moreno. Habla, soy todo oídos. Reflexo das accións e as actitudes do receptor na fraseoloxía somática metalingüística do
Inés Olza Moreno. Habla, español soy todo oídos. Reflexo das accións e das actitudes do receptor na fraseoloxía somática metalingüística do español
- INTENCIONALIDADE
+ INTENCIONALIDADE
Cadernos de Fraseoloxía Galega 11, 2009, 137-160. ISSN 1698-7861 155
Cadernos de Fraseoloxía Galega 11, 2009, 139-162. ISSN 1698-7861
llegar algo a oídos de alguien;
pegársele algo a alguien al oído;
retiñir algo las orejas
abrir los oídos; afinar/afilar el/los
oído(s) / afinar las orejas; aguzar los
oídos / aguzar las orejas; alargar
el/los oído(s) / alargar las orejas;
aplicar el oído a algo; hacer oído /
hacer oreja; cerrar los oídos a algo;
hacer oídos sordos; pegar la oreja;
poner la oreja etc.
Figura 6. Reflexo da oposición ‘recepción discursiva non intencional’/‘recepción discursiva intencional’ nalgúns
fraseoloxismos do corpus
A oposición ‘intencionalidade/non intencionalidade na recepción discursiva’ posúe,
ademais, un reflexo claro na motivación figurativa das expresións do corpus, en tanto
que as UUFF que se opoñen na Figura 6 se corresponden con dous grupos xa descritos
nel § 3: a) o daquelas expresións nas que se describen as influencias que poden recibir
metaforicamente os órganos de percepción auditiva e nas que non media, polo tanto,
necesariamente a vontade do oínte: por exemplo, llegar algo a oídos de alguien ‘vir
algo ó seu coñecemento (búsqueo ou non)’ e b) aquel no que se inclúen as unidades
que expresan no seu nivel literal unha serie de operacións coas que o suxeito oínte
altera as características e a actividade dos seus órganos receptores e que codifican,
logo, un tipo de acción receptora –máis ou menos– suxeita ó control e á vontade do
individuo: isto ocorre, como se sinalou xa no § 3, en pegar la oreja ‘esforzarse por
escoitar algo/espiar unha conversa’ ou cerrar los oídos a algo ‘negarse a escoitalo’,
entre outras mostras.
As correspondencias semánticas que se dan entre as esferas léxica e fraseolóxica do
español na conceptualización da actividade do oínte pódense estender, ademais de á
codificación paralela da oposición ‘intencionalidade/non intencionalidade na recepción
discursiva’, á representación de certas distincións semánticas desenvolvidas a partir do
significado xeral de ‘percibir sons’. Deste xeito, tal e como se aprecia na Figura 7, as
diferentes acepcións desenvolvidas polos verbos oír e escuchar (cf. supra a Figura 5)
atopan, igualmente, a súa particular correspondencia co significado idiomático
desenvolvido por algunhas UUFF do corpus:
Acepcións codificadas no ámbito
léxico
Percibir co oído os sons.
(Non) prestar atención ó que se oe.
Fraseoloxismos nos que o seu
significado se corresponde coas
acepcións
[tomar] al oído;
llegar algo a oídos de alguien
abrir los oídos; dar/prestar oídos a
algo;
157