Descarga en formato PDF (1,9 MB) - Centro Ramón Piñeiro para a ...

III. INEDITOS (OU CASE). VERSO
Que un poeta que nos tempos mellores soubera de corrido tódolos versos do mundo,
tódolos que lera con parsimonia, incluídos aqueles que lle chegaran en traducións
lamentables; que alguén que tiña na cabeza a súa obra toda de principio a fin, e
toda a panoplia de variantes que non lle satisfacían; que un escritor tan remiso á
publicación e tan descontento co publicado (para el a impresión dos poemas era soamente
accidental: pode haber un antes e un despois, pero o proceso de edición estará
sempre por rematar: “A min interésame que saia ben, non que saia axiña”,
carta a Ramón Piñeiro desde O Courel, de maio 1955, a propósito d’Os eidos); non
estaría Novoneyra por aquel dictum machadiano: na arte o fundamental é incorrexible,
por máis que os orixinais do propio don Antonio aparezan cargados de
múltiples correccións; tampouco lle pesou ao courelao “o maleficio do inédito” que
vía no non publicado todas as posibilidades, como se o prelo acabase con elas: que
non; alguén que se negou á edición das Poesías Completas –¡quedaba tanto tempo!–,
ou a unha antoloxía conforme e equilibrada, “quizaves” porque cada un dos poemarios
é por si mesmo escolma e crestomatía: senón “Opera Omnia”, “Obra selecta”,
en todo caso; duro traballo se agarda a quen se atreva coa edición crítica; postas
así as cousas non cabía esperar máis do que aquí damos en canto a presenza de poemas
inéditos (algúns poucos quedan da súa musa rexoubeira), cinco ou seis, os demais
viñeron a lume en revistas ou opúsculos pouco dispersos.
Espléndido o “Romance das cinco mozas”, do apartado h). Son dous poemas. O primeiro,
1, datado no 1971, 10 versos octosílabos asonantados (a – a), e o segundo,
2, en 24 versos de 8, datado en 1996, vinte e cinco anos despois, con cambio de
asonancia que agora é (i – a). O autor introduce catro versos que proceden do romanceiro
tradicional: “Por aquellos prados verdes / por aquellas praderías / andaba
la Melinesa / hierba que par no tenía”, sobre o tema de Valdovinos e Melisenda
(aquí Melinesa por deturpación que xa se recolleu noutros lugares), que pon en
boca das cinco mociñas (“Sóla-las cinco quedaban”), únicas destinatarias daquela
secular historia de amor, testemuño da pervivencia (“Dunha serra arredada / antiga
nación cativa”) da lírica e do romanceiro, que non aparece no Romanceiro
Xeral de Galicia. Os romances tradicionais de Galicia, de Ana Valenciano, como
era de esperar.
Pero tamén o poeta se mete no poema:
Melinesa Melinesa
cándo e dónde sería
e cáles eran os aires
que os teus ramos movían
Neste último verso adobía Novoneyra saberes de Chariño, Johan Airas, Airas Nunes
e o inesquecible Nuno Fernández (Torneol).
É o caso que nos catro versos entrecomiñados, os dous primeiros son de “Una fatal
101