Descarga en formato PDF (1,9 MB) - Centro Ramón Piñeiro para a ...

Lourés distínguese entre mil por unha marca definitiva: a galeguidade escondida
trala galeguidade aparente.
6
O escultor Coia en Compostela
(marzo 85)
MANOEL COIA é sen dúbida un dos mais auténticos escultores galegos
do s. XX. Pertence a ese tipo de artistas que chamamos raciais por sabelos portadores
da memoria última, profunda do seu grupo, crase ou nación. Memoria que
vai neles e que destrivializa o seu comportamento i a súa obra ó marcalos con ise
xeito propio que no fondo é o sello do común.
Mariñeiro e labrego de Hío, cuio famoso cruceiro il mesmo restaurou, Coia
é o único facedor de cruceiros vivos que queda en Galicia. Alg[u]én dixo tamén que
é o último exponente do barroco inda vivo no noso país.
Eu maxínome algús dos nosos vellos camiños e vilas e cidades señeirados
cun cruceiro de Coia –os que il chama cruceiros da vida– e lémbrome daquil verso
de María Mariño, a noiesa do Courel:
“Entre o cruceiro vou indo e del no me sei volver.
somos terra de cruceiro,
somos coroa esquecida,
sómos bágoa d’outro peito...”
De tódolos peitos que foron en Galicia. Levamos incorporado o sentimento
de tódolos antepasados. Todo o que pasou o meu pobo pasoume a min.
E pasemos a outra cousa, seguindo con Coia, “O Arqueiro do Hío”
...
A él tocoulle vivir a primeira mocedade entre a xeneración da Guerra Civil
i a do 68, estando en circulación un mesianismo e unha mística do social e do cambio
radical, unha mística da revolución que non só correo eiquí senón polas mocedades
de Europa e do Mundo, naquelas zonas en que máis ou menos
restrinxidas, había posibilidades de movimento.
A tensión máisima, núa, muscular, dinámica da súa escultura resume un
intre de berro e pulo cortado, un esvrencello vital puxante ou agónico afirmado e
lexitimado: credibilizado por ise nervio, ise manoxo de nervios que é a figura
mesma do escultor. (Nas artes plásticas ou espaciais sempre se nos antoxou sello
de autencididade, que as figuras do cadro ou do grupo escultórico nos lembren
algo a figura mesma do artista).
Esa estremosidade, ise esvrencello, esa impronta agónica, ise berro que
non cede, non veñen dados como noutros casos por unha moda do berro, que foi
47