COCUK M.Z-2.qxd - İsmek - İstanbul Büyükşehir Belediyesi
COCUK M.Z-2.qxd - İsmek - İstanbul Büyükşehir Belediyesi
COCUK M.Z-2.qxd - İsmek - İstanbul Büyükşehir Belediyesi
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
yesine rastlandýðýna dikkat çekmiþlerdir (www. Thehealthnews.<br />
com).<br />
Aile faktörü geliþimsel açýdan ailedeki bütün bireylerle<br />
birlikte çocuðu da farklý þekillerde etkilemektedir.<br />
Ailenin, üyelerinin birtakým gereksinimlerini karþýlamasý<br />
gerekmektedir. Cüceloðlu (1993)’na göre bu temel gereksinimler;<br />
deðerli olma duygusu, güven ortamý, yakýnlýk ve<br />
dayanýþma duygusu, sorumluluk, zorlukla mücadele ederek<br />
onlarýn üstesinden gelmeyi öðrenme, mutluluk ve<br />
kendini gerçekleþtirme ortamý, saðlýklý manevi yaþamýn<br />
temellerini oluþturma þeklindedir.<br />
a. Deðerli olma duygusu: Aile içi etkileþimler sonucu<br />
çocuk, kendine ait çýkarýmlarda bulunur. Bunlardan en<br />
önemlisi “ben deðerliyim” veya “ben deðersizim” duygusunu<br />
geliþtirmesidir. “Ben deðerliyim” duygusunu ailede<br />
kazanan çocuk kendinden emin ve baþkalarýyla iliþkilerinde<br />
sorun yaþamayan bir kiþi olur. “Ben deðerli deðilim” ya<br />
da “ailem bana deðer vermiyor, ben deðersizim” duygusunu<br />
kazanan çocuk ise, deðerli olma duygusunu kazanabileceði<br />
ortamlar aramaya baþlar. Ama daha bu arayýþa<br />
girmeden çocuk yaþadýðý bu duygunun etkisiyle davranýþ<br />
problemleri göstermeye baþlar. Çocuk, yaþýnýn büyümesiyle<br />
birlikte kendisini kabul eden ortamlar aramaya baþlar.<br />
Bu yollar ya da çocuðun girdiði ortamlar ve gruplar<br />
olumlu olduðu gibi olumsuz da olabilir. Çocuk, girdiði gruba<br />
göre özellik göstermeye baþlar. Bu grup toplum tarafýndan<br />
kabul edilebilecek ve onaylanan nitelikler gösterebileceði<br />
gibi toplum tarafýndan olumsuz olarak nitelenen,<br />
topluma ve kendilerine zarar verici davranýþlarý gösteren<br />
bir grupta olabilir.<br />
ÇOCUK GELÝÞÝMÝ, EÐÝTÝMÝ VE SAÐLIÐI<br />
16<br />
b. Güven ortamý: Kiþilerin aileden bekledikleri temel<br />
gereksinimlerden biri de, ailenin kendisini ve birbirlerini<br />
tehlikeli olay ve durumlardan korumasý, kendisine zarar<br />
vermemesi, aile üyelerinin birbirine güvenmesidir. Yani<br />
çocuðun güvende olma ihtiyacýnýn aile tarafýndan karþýlanmasýdýr.<br />
Ailede bu güven duygusu oluþturulmamýþsa<br />
aile üyeleri kendilerini güvende hissedecekleri ve güvenebilecekleri<br />
kiþilerin olduðu ortamlara girmek isteyeceklerdir.<br />
Bu ortamlar babaanne, dede gibi akrabalar olabilir. Her<br />
çocuk bu kadar þanslý deðildir. Evde güvende olmayan ve<br />
sokakta yaþamaya baþlayan ve sokak ortamýnýn aileden<br />
daha güvenli olduðunu söyleyen çocuklar da vardýr.<br />
c. Yakýnlýk ve dayanýþma duygusu: Diðer bir gereksinim<br />
ise aile bireylerinin birbirleriyle iliþkilerinde güven<br />
ve yakýnlýk duygusuyla birlikte dayanýþmasýdýr. Ailede bu<br />
gereksinim karþýlanýyorsa kiþi yaþadýðý problemlerle daha<br />
rahat baþa çýkabilmektedir. Aileden aldýðý güven duygusu,<br />
yakýnlýk ve dayanýþma, ona sorunlarýný çözmede güç vermektedir.<br />
Ailede bu gereksinimi karþýlanan kiþiler diðer<br />
insanlarla da iliþkilerinde daha güvenli davranmaktadýrlar.<br />
Ayrýca diðer insanlarla iliþkilerinde daha çok güvenmekle<br />
birlikte dayanýþma da gösterebilmekte, yakýn iliþki geliþtirebilmektedir.<br />
Bu gereksinim, kiþinin kendine olan güven<br />
duygusunu da etkiler. Güven duygusu, kiþinin hayatta baþarý<br />
göstermesi için en önemli ihtiyaçlardan biridir.<br />
d. Sorumluluk duygusu: Bu duygu öncelikle anne<br />
babanýn kendi sorumluluklarýný almasý ve yetiþtirdiði bireylere<br />
sorumluluk duygusunu aþýlamasý ile kazanýlýr. Ailede<br />
her üyenin gerçekleþtirebileceði sorumluluklarý olmalýdýr<br />
ve her yaþta çocuða verilebilecek sorumluluklar<br />
vardýr. Çocuk öncelikle basit iþlerde sorumluluk alýrken<br />
yaþý büyüdükçe alacaðý sorumluluklarýn niteliðinde ve sayýsýnda<br />
artýþ bulunmalýdýr. Evde anne babanýn hiçbir görev<br />
ve sorumluluk vermediði, her þeyi çocuðun yerine kendisinin<br />
yaptýðý durumlarda çocukta sorumluluk duygusu<br />
geliþmemektedir. Çocuða hiç sorumluluk vermemek, yaþýna<br />
göre az sorumluluk vermek kadar kaldýrabileceðinin<br />
üstünde sorumluluk vermek de çocukta güvensizliðe yol<br />
açmaktadýr. Sorumluluk verilmeyen çocuklar ileriki yaþamlarýnda<br />
kendi sorumluluðunu baþkalarýnýn almasýný<br />
beklemektedirler.<br />
e. Zorlukla mücadele ederek onlarýn üstesinden<br />
gelmeyi öðrenme: Çocuðu hayata hazýrlayan ortam olan<br />
aile ortamýnda çocuk, yaþýna göre üstesinden gelebilece-
Change language