COCUK M.Z-2.qxd - İsmek - İstanbul Büyükşehir Belediyesi
COCUK M.Z-2.qxd - İsmek - İstanbul Büyükşehir Belediyesi
COCUK M.Z-2.qxd - İsmek - İstanbul Büyükşehir Belediyesi
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Þekil 3. Hormonlar ve salgýlanmalarý<br />
Kaynak: (www.hormonlar.com)’dan alýnmýþtýr.<br />
Hipofiz orta lobundan ise MSH hormonu salgýlanýr.<br />
Hipofiz arka lobundan ise oksitosin ve vazopresin hormonlarý<br />
salgýlanýr.<br />
Tirotropik Hormon (TSH): Tiroid bezini uyararak ti-<br />
Þekil 4. Hormonlarýn oluþumu ve etki mekanizmasý<br />
Sinirsel Uyarým<br />
Hipotalamus<br />
Sinirsel Uyarým<br />
Hipofiz orta lobu - Hipofiz ön lobu - Hipofiz arka lobu<br />
MSH TSH ACTH FSH LH Oksitosin - Vazopresin<br />
Troid Böbrek Over Over<br />
bezi üstü bezi<br />
T3-T4 Kortizol<br />
Kortikos-<br />
teron<br />
Kortizon<br />
Deoksikor-<br />
tikosteron<br />
Östrojen<br />
Progesteron<br />
ÇOCUK GELÝÞÝMÝ, EÐÝTÝMÝ VE SAÐLIÐI<br />
Östrojen<br />
Progesteron<br />
26<br />
roid hormonlarýnýn biosentezini ve kana geçmesini hýzlandýrýr.<br />
Tiroidi stimüle eden hormon da denilmektedir.<br />
Hipotalamusun kontrolü altýndadýr.<br />
Adrenokortikotropik Hormon (ACTH): Hipotalamustan<br />
salýnan kortikotropin releasing faktör'ün kontrolü altýndadýr.<br />
Böbrek üstü bezlerinin korteks kýsmýnýn hormonlarýnýn<br />
salgýlanmasýný uyarýr. Bu hormonlar kortizol,<br />
kortikosteron ve daha az olmak üzere kortizon ve deoksikortikosterondur<br />
(http//www.aof.edu.tr).<br />
Strese adaptasyonda kortizolün rolü çok önemlidir.<br />
Bu nedenle strese cevabý oluþturan sistemde rol oynayan<br />
hormonlar arasýnda etkileþim ve koordinasyon<br />
vardýr. ACTH salgýsý ayný zamanda vazopressin tarafýndan<br />
da uyarýlýr. Kortikosteroidler hipofiz bezine doðrudan feed-back<br />
etki göstererek ACTH sentez ve salgýsýný durdururlar.<br />
ACTH’nýn aþýrý yapýmý Cushing Sendromu’nun en sýk<br />
rastlanan sebebidir. Bu durum kortizol fazlalýðýna baðlý klinik<br />
bulgularýn ortaya çýkmasýyla karakterizedir. Bu hastalarda<br />
þiþmanlýk, yüksek kan glikoz konsantrasyonu, geç<br />
yara iyileþmesi ve immun yetmezlikler görülür. Hastalar<br />
enfeksiyon nedeniyle ölebilir. Adrenal kortüzolü yetersiz<br />
hastalarda ACTH yüksek olup bu durumda ACTH yapýmý<br />
üzerindeki feed-back inhibüsyon kalkmýþtýr. Yüksek ACTH<br />
düzeyleri melanositleri uyararak hiperpigmentasyona neden<br />
olur (Tarým, 2006).<br />
Folikülü Stimüle Eden Hormon (FSH): Kadýnlarda foliküllerin<br />
olgunlaþmasýný saðlar ve bunu ovulasyona hazýrlar.<br />
Eksikliðinde, menstruasyon bozukluðu (adet düzensizliði)<br />
ve kýsýrlýk görülür. Hipotalamusun kontrolü altýndadýr.<br />
Luteinize Eden Hormon (LH): Bu hormon kadýnlarda<br />
FSH ile birlikte olgunlaþan foliküllerin östrojen hormonlar<br />
salgýlamasýný, ovulasyonu (yumurta oluþumu) ve korpus<br />
luteum teþekkülünü saðlar. Progesteron salýnýmýný<br />
uyarýr.<br />
Prolaktin (PRL): Kadýnda meme bezlerinin geliþmesini<br />
ve süt salgýlanmasýný saðlar. Ayrýca LH ile birlikte gebeliðin<br />
devamý için gerekli bir hormon olan progesteronun<br />
salgýsýný hýzlandýrýr (www.aof.edu.tr). Süt yapýmýnda<br />
prolaktin, östrojenler, insülin ve kortizol ile birlikte etki<br />
eder. Prolaktin düzeyleri eriþkin yaþam boyunca korunur.<br />
Ancak süt vermeyen insanlardaki rolü bilinmemektedir.<br />
Erkeklerde herhangi bir fonksiyonu yoktur. T-RH (Thyrotropin-Releasing<br />
Factor) baþta olmak üzere çeþitli faktörler<br />
prolaktin salgýsýný artýrýr. Hamilelik sýrasýnda prolaktin salgýlayan<br />
hücrelerin sayýsý artar. Östrojenler prolaktin resep-
Change language