COCUK M.Z-2.qxd - İsmek - İstanbul Büyükşehir Belediyesi
COCUK M.Z-2.qxd - İsmek - İstanbul Büyükşehir Belediyesi
COCUK M.Z-2.qxd - İsmek - İstanbul Büyükşehir Belediyesi
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
aþaðýya sarkýtarak inmeyi denemeleri sonucunda bulmuþsa<br />
ya da bu yönde desteklenmiþse bebek bunu öðrenecektir.<br />
Bu bebek için bir þemadýr. Bu þemayý tekrar<br />
koltuktan inerken önce ayaklarýný sarkýtýp sonra vücudunu<br />
indirirken kullanacaktýr. Bir süre sonra ayný iþlemi sandalyeden<br />
inerken de kullanacaktýr. Ýþte bu bir þemadýr.<br />
Yani bebek ilk önce koltuktan nasýl inileceðine yönelik bir<br />
þema geliþtirdi, sonra ayný þemayý kullanarak sandalyeden<br />
de indi ve ikinci bir þema oluþtu: Sandalyeden inme<br />
þemasý. Bu þemalar bütün öðrenme yaþantýlarýnda vardýr.<br />
Þemalarýn sayýsý bebeðin zihinsel geliþiminin ne kadar iyi<br />
olduðunun da göstergesidir. Yavuzer (1995, s.62)’e göre<br />
de zengin bir þemasý olan çocuðun, çevresindeki her þeyin<br />
daha çok farkýnda ve çevresiyle daha faal bir etkileþim<br />
içinde olduðunu görmek mümkündür. Çocuðun bilgisi,<br />
onun dünya anlayýþýný ve ilgilerini açýklamaktadýr; çocuk<br />
resimlerinde de görülen budur. Resimler çocuklarýn<br />
þemalarý hakkýnda bilgi verir.<br />
Doðuþtan iyi zihinsel kapasite getiren ve gerekli<br />
çevresel uyarýcýlarý alan 2 yaþ çocuðunda, þema sayýsý<br />
fazla olacakken; doðuþtan iyi kapasite getirmiþ ama<br />
olumsuz çevresel þartlarda yaþayan çocukta ayný sayýda<br />
þema oluþmayacaktýr. Þemalar ayný zamanda beyin hücreleri<br />
arasýndaki sinaptik baðlantýlarýnda sayýsýnda, hýzýn-<br />
ÇOCUK GELÝÞÝMÝ, EÐÝTÝMÝ VE SAÐLIÐI<br />
42<br />
da ve düzeninde etkilidir. Çocuðun baþlangýçta beyin<br />
hücreleri arasýndaki baðlantýlar az ve düzensiz iken çocuk<br />
büyüdükçe düzelmeye baþlamaktadýr.<br />
Zihinsel geliþimle ilgilenen Jean Piaget’e göre bebeklikten<br />
yetiþkinliðe doðru þemalar, olgunlaþma, yaþantý<br />
kazanma, uyum ve örgütleme yoluyla sürekli olarak<br />
deðiþir, geliþir. “Uyum”, yaþam boyu devam eder. Biliþsel<br />
geliþim açýsýndan olduðu kadar diðer fiziksel ve psikososyal<br />
geliþim açýsýndan da sürekli olarak uyum saðlamak<br />
durumundadýr. Uyum ise iki açýdan ele alýnmaktadýr.<br />
Özümleme ve düzenleme. “Özümleme”, çocuðun karþýlaþtýðý<br />
yeni bir olayý, fikri, objeyi, kendisinde daha önceden<br />
varolan biliþsel yapý içine almasýdýr. Mevcut þemayý yeni<br />
durumlara, objelere, olaylara göre yeniden biçimlendirme,<br />
þekillendirme sürecine de “düzenleme” denmektedir<br />
(Senemoðlu, 2005).<br />
ÖRNEK-1: 7 yaþýnda bir çocuk olan Ahmet’in babasý<br />
gitar çalmaktadýr ve bu gitar çalma komþu evde konuþulmaktadýr.<br />
Çocuðun çalmaya yönelik tek bilgisi gitar<br />
çalmadýr. Ahmet ilkokul 1. sýnýfa gitmektedir. Sýnýfta bir<br />
çalma olayý yaþanmýþtýr. Bunun üzerine öðretmen çocuklara<br />
çalma davranýþýný anlatmak ister ve önce çocuklara<br />
çalmanýn ne olduðunu sorar. Ahmet öðretmenine gitar<br />
çalmayý anlatýr. Sonra öðretmen çalmanýn hýrsýzlýk yap-
Change language