COCUK M.Z-2.qxd - İsmek - İstanbul Büyükşehir Belediyesi

lamakta ve deneyim fýrsatlarý sunmaktadýrlar (Bakkaloðlu
ve Sucuoðlu, 2000, s.48). Gerekli olan uyaranlar verilmeyen
çocukta geliþiminde gerilik olabilir. Çocuk ve çevresindeki
kiþilerin fiziksel temasý çocuðun duygusal geliþimi
için önemlidir. Örneðin; Rowshan (1998, s, 77)’ýn naklettiði
örnekte “Anna” isminde gayri meþru bir çocuk vardýr
ve annesi ondan utanmaktadýr. Bu yüzden annesi onu
terk etmiþtir. “Anna” beslenmesi dýþýnda hiçbir kimse tarafýndan
ilgi görmemiþtir. Çoðu kere yalnýz baþýna býrakýlmýþtýr.
Daha sonra bu davranýþlar yüzünden “Anna”nýn
yürüyemediði ve konuþamadýðý fark edilmiþtir.
Anne çocuk etkileþiminde ortaya çýkan, ancak gerektiði
þekilde karþýlanmayan duygulanýmlar, çocukta içsel
çatýþmalar doðurmakta ve çocuk bunlara iliþkin savunmalar
geliþtirmektedir. Örneðin; destek almak için annesine
güvenmiþ olan çocuðun bu beklentisi, anne tarafýndan
reddedilmiþ ise, kiþi daha sonraki yaþamýnda aksi
bir durum içine girebilir (Scherler,1996, s.46).
Çocukluk çaðlarýnda yaþanan iliþki azlýðý ve sevgi
yoksunluðu, bütün yaþam boyunca etkisini sürdürür.
Amerikalý psikologlara göre ilk çocukluk dönemlerindeki
anne çocuk iliþkilerinde yaþanan büyük bozukluklar yetiþkin
çaðlarda nevrotik ve hatta psikotik bozukluklarýn
ortaya çýkmasýna, özellikle depresyon ve þizofreni gibi
hastalýklara neden olabilmektedir. Eðer temizlik eðitimine
6., 7. aylarda baþlanýrsa –bu daha çok aþýrý titiz annelerin
tutumudur- bu çocuklarda aðýr obsesyonel eðilimler, aþýrý
korkaklýk gibi kiþilik bozukluklarý görülür (Özdoðan,
1997, s.12-13).
ÇOCUK GELÝÞÝMÝ, EÐÝTÝMÝ VE SAÐLIÐI
20
Bebeklikten çýkýp çocukluk dönemine girdikten
sonra çocuðun dil-motor becerilerinde hýzlý bir geliþme olmaktadýr.
Çocuk öðrenme ihtiyacý içindedir. Hareketliliði
artmýþtýr. Sürekli soru sorarak öðrenmek, araþtýrmak ve
sorgulamak istemekte ve bunlarý gerçekleþtirmek için giriþimlerde
bulunmaktadýr. Giriþimlerinin engellenmesi ve
çocuðun yeni þeyler öðrenmesi için desteklenmemesi de
geliþimi olumsuz olarak etkilemektedir.
Çocuklara aþýrý oyuncak almak, gereðinden fazla
okul harçlýðý vermek çocuklarýn sýnýrlarýný öðrenmesini
engelleyerek nerede durmalarý gerektiði konusunda kafalarýnýn
karýþmasýna ve doyumsuz bir yapý geliþtirmelerine
neden olmaktadýr.
Anne babanýn birbirinin gereksinimini karþýlayamamasý:
Saðlýksýz ailelerde mutsuz anne ve mutsuz baba,
kendilerinin ve birbirlerinin gereksinimlerini karþýlayamadýklarý
için, bu gereksinimleri karþýlamada çocuðu araç olarak
kullanýrlar. Bu gibi durumlarda çocuðun istek ve gereksinimleri,
geliþim düzeyi, kapasitesi göz önüne alýnmaz.
Çocuðun yaþadýðý duygusal sorunlar: Çocuðun yaþadýðý
duygusal sorunlar, çocuðun depresyona girmesine
neden olabilmektedir. Depresyon, çocuklarda saldýrganlýk,
aþýrý hareketlilik gibi davranýþsal sorunlarla kendini gösterebilir.
Kaplan ve Sadock (1998, s.55)’a göre çocuklarda
ve ergenlerde depresyon, eriþkinlerde tipik olarak görülen
belirtilerin aksine, çoðunlukla davranýþsal sorunlarla
kendini belli eder. Çocuklukta anne baba kaybý yaþamýþ
ya da onlardan ayrýlmak zorunda kalmýþ olma, güven duyulan
iliþkilerin olmamasý, doyum vermeyen aile iliþkileri
depresyona neden olabilecek etkenlerdendir (Depresyonun
ABC’si, 1995).
Çocuðun yaþadýðý birtakým sorunlar onda psikosomatik
hastalýklarýn oluþmasýna neden olmaktadýr. Aji
(2002, sf.74)’ye göre hastalýklarda baþ aðrýsý subjektif bir
belirtidir. Baþ aðrýsýnýn þiddetini belirlemek önemlidir ancak
duygusal faktörler, yaþ, kültür düzeyi, aðrýnýn süresi
gibi faktörlerin etkileyici olabileceði unutulmamalýdýr.
Anne babanýn eðitim düzeyi: Eðitim düzeyinin
yüksek olmasý çocuklarýn hem akademik, hem sosyal
hem de duygusal geliþimlerini olumlu olarak etkilemektedir.
Yýlmaz (2001, s. 5) tarafýndan yapýlan araþtýrma sonucuna
göre, hem annenin eðitim düzeyinin yüksek olmasý
hem de eþlerin uyumlu olmasý çocuklarýn ve genç-