ideološki temelji revizionizma - Centar za socijalna istraživanja
ideološki temelji revizionizma - Centar za socijalna istraživanja
ideološki temelji revizionizma - Centar za socijalna istraživanja
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Dr Ranko Končar<br />
misa nikada ne napuštajući svoju patriotsku suštinu. Kompromis u<br />
koji su, <strong>za</strong>hvaljujući Titovoj igri, bili upregnuti i rusofilsko-slobodarski<br />
<strong>za</strong>neseni srpski internacionalisti (parti<strong>za</strong>ni), vodio je afirmaciji druge<br />
linije kalkulantske upotrebe Srba protiv Srba, dajući pravo građanstva<br />
aranžmanima protivteže velikosrpskom pokretu Draže Mihailovića.<br />
Potom je ona na fiktivnoj podlozi bila institucionalizovana kao revolucionarna<br />
tekovina (najviše u razbijačkim državno-pravnim projekcijama<br />
AVNOJ-a).“<br />
Petranovićevo gledište, međutim, primereno je globalnom pristupu<br />
istorijskim procesima i njihovoj identifikaciji. „Ako se istorija<br />
1941–1945. u Jugoslaviji posmatra u okviru modela revolucija–kontrarevolucija,<br />
onda se može govoriti o građanskom ratu kao stalnoj<br />
pojavi od novembra 1941. godine, istina u kamufliranoj formi borbe<br />
protiv komunista kao uzurpatora sa četničke strane, odnosno, protiv<br />
četnika kao kolaboracionističke snage okupatora posle razla<strong>za</strong><br />
u Srbiji. Kako bismo govorili o revoluciji a da ne vidimo njen pandan,<br />
kontrarevoluciju? A ako se ove dve antagonističke snage sudaraju,<br />
onda je na delu i građanski rat. Snage u pitanju imaju različite<br />
ciljeve. One su <strong>ideološki</strong> na vrhu više nego jasno razdvojene, bez<br />
imalo dvoumljenja glavešina o čemu je reč: radi se o pokretima sa<br />
sasvim jasno raspoznatljivim, krajnje suprotnim ciljevima i interesima.<br />
Te snage, komunisti i oficiri, kao jezgro četničkog pokreta, nepomirljivi<br />
su protivnici još iz prethodnog vremena, uz uvažavanje svih<br />
patriotskih motiva dela oficira, koji nisu rado pristali da ostanu van<br />
borbe protiv okupatora. Između tih snaga, čak i u fa<strong>za</strong>ma saradnje i<br />
<strong>za</strong>jedničkih borbenih dejstava, nije bilo poverenja. Privremeno sadejstvo<br />
parti<strong>za</strong>nskih i četničkih snaga u Srbiji 1941. bilo je kratkog veka,<br />
nabijeno obostranim nepoverenjem, poznato po mnogim incidentima<br />
i potmulim obračunima, iščekivanjem konačnog razla<strong>za</strong>. Završilo se<br />
građanskim ratom na tlu <strong>za</strong>padne Srbije u jesen 1941. koji će <strong>za</strong>hvatiti<br />
ceo prostor Jugoslavije, čineći, sa genocidom ustaša u NDH, jednu<br />
od najkarakterističnijih dimenzija istorije srpskog i ostalih jugoslovenskih<br />
naroda u prošlom ratu. U Srbiji je parti<strong>za</strong>nsko–četnički sukob<br />
bio osnovni oblik građanskog rata, ali su, uz trajne sukobe parti<strong>za</strong>na<br />
četnika te kvislinških snaga, tekli i obračuni četnika i sa ljotićevcima i<br />
četnicima Pećanca.“<br />
Razumevanje istorijskih procesa posle okupacije Jugoslavije pretpostavlja<br />
dublje poznavanje prethodnih zbivanja i njihovih karaktera,<br />
s obzirom na to da su ona uveliko determinisala političke polari<strong>za</strong>cije i<br />
svrstavanja u samom ratu. Tako je politička dihotomija o nacionalnom<br />
124
Change language