ideološki temelji revizionizma - Centar za socijalna istraživanja
ideološki temelji revizionizma - Centar za socijalna istraživanja
ideološki temelji revizionizma - Centar za socijalna istraživanja
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Političko nasleđe antifašizma<br />
hovih interesa, koji će se ponovo pojaviti nakon rata, antifaši<strong>za</strong>m razvijenih<br />
<strong>za</strong>padnih zemalja i antiimperijali<strong>za</strong>m njihovih kolonija stremili<br />
istom cilju, ka onome što su i jedni i drugi <strong>za</strong>mišljali kao posleratnu<br />
budućnost socijalnog preobražaja. U ratu protiv fašizma su snaga i<br />
legitimitet starog kolonijalizma bili oštro potkopani, a perspektive<br />
opšteg oslobođenja postale bolje nego ikada do tad (Hobsbaum, 2004:<br />
135–136).<br />
Pobeda nad fašizmom na evropskom prostoru podrazumevala je<br />
povratak političkih prava ukinutih od strane fašista, s tim što su ona<br />
počela da se proširuju i na do tada isključene kategorije stanovništva,<br />
a ozvaničen je i čitav niz novih socijalnih prava. Posleratni svet<br />
obogaćen je nastojanjima da se životni ambijent većine ljudi poboljša<br />
unapređenjem društvenog i političkog položaja žena, obezbeđivanjem<br />
prava na rad, osiguranjem u slučaju ne<strong>za</strong>poslenosti, penzionim osiguranjem,<br />
opštom zdravstvenom <strong>za</strong>štitom, obezbeđivanjem jednakih<br />
uslova <strong>za</strong> obrazovanje i stvaranjem humanijih uslova stanovanja.<br />
Posle Drugog svetskog rata, svuda je decenijama preovladavalo nastojanje<br />
da država preuzme aktivniju ulogu u upravljanju privredom,<br />
a privredno planiranje postalo je imperativ u cilju izbegavanja nove<br />
ekonomske krize, poput one iz 1929. godine koja je omogućila uspon<br />
fašizma u širim evropskim okvirima.<br />
Takva posleratna orijentacija nije neshvatljiva, s obzirom da je<br />
međunarodni antifašistički pokret, okupljen oko zemalja antihitlerovske<br />
koalicije tokom Drugog svetskog rata, koliko god bio heterogen<br />
i nestalan u mobili<strong>za</strong>ciji masa, uspeo da objedini snage neuobičajenog<br />
opsega, koje su delile slične poglede na pravac razvoja čovečanstva.<br />
Kako Hobsbaum primećuje, jedinstvo antifašističkog pokreta nije bilo<br />
negativno već pozitivno, a u izvesnim vidovima bilo je i trajno. Ono<br />
je <strong>ideološki</strong> počivalo na <strong>za</strong>jedničkim vrednostima prosvetiteljstva i<br />
težnjama Francuske revolucije, a to su: progres koji donosi primena<br />
razuma i nauke; obrazovanje i vlast naroda; nepostojanje nejednakosti<br />
<strong>za</strong>snovane na rođenju ili poreklu; društvo koje gleda u budućnost radije<br />
nego u prošlost (Hobsbaum, 2004: 136–137).<br />
Ipak je dovoljno upadljivo da je antifašistički pokret u najvećoj<br />
meri organski ve<strong>za</strong>n <strong>za</strong> vrednosti političke levice, ili barem da su u<br />
njemu one hegemone u odnosu na liberalne i konzervativne elemente.<br />
Drugi svetski rat <strong>za</strong> stranu koja je u njemu pobedila nije bio samo rat<br />
do vojne pobede, već – čak i u Velikoj Britaniji i Sjedinjenim Američkim<br />
Državama – rat <strong>za</strong> temeljno poboljšanje društva. Tokom rata se malo<br />
145
Change language