Olsztyn 2008 - Portret

90. były czasem autopromocji pisarzy – momentami
nawet bardzo nachalnej – szczególnie tych z
roczników 60. Pan z tej drogi zrezygnował.
Wie Pan, wydaje mi się, że lepiej być poza grupami, modą,
formacjami, właściwie – poza czasem. Dobra literatura powstaje
z wycofania, z dystansu – to one są powietrzem pisania.
Wszelkie przepychanki promocyjne są żałosne. Powiem tak:
to nie moja sprawa, ja tylko staram się napisać jak najlepszą
książkę – tylko tyle. Reszta mnie nie obchodzi, podobnie jak
wszelkie rozważania dotyczące gatunku tego, co piszę: czy to
długie opowiadania, czy krótkie powieści. Pewnie lepiej by
się stało, gdybym skroił powieść, którą wydawcy odebraliby
korzystniej. Rzekłbym: piszę tak daleko, jak się da, bez premedytacji
gatunkowej, a dopiero potem przyglądam się, co z
tego wyszło. I może nawet to lepsze, uczciwsze zamieścić w
zbiorze opowiadanie, które jest zepsutą powieścią. Zresztą w
mojej nowej książce dużo jest zepsutych – czasem celowo –
rzeczy: zepsute opowiadanie wigilijne, zepsute opowiadanie
o miłości, zepsuta powieść w końcu.
Chyba jest Pan dla siebie zbyt surowy. Wracając
do kwestii dystansu: w debiutanckiej powieści
„Schwedenkräuter” opisywał Pan przypadki emigranta,
ale – podobnie jak wielu innych naszych
pisarzy w ostatnich latach – niechętnie używał
Pan słowa „emigracja”, zastępując go innym –
„przemieszczenie”. Skąd ta niechęć?
W nazywaniu w miarę bezbolesnego wyjazdu z kraju
„emigracją” jest coś nieprzystojnego, bo słowo „emigracja” jest
dla mnie mocno wartościujące. Na marginesie: dziś mamy
inflację słów, terminów. Dla przykładu, w szkole pisze się dziś
„eseje”, ja bym nigdy nie powiedział, że napisałem esej, bo to
148