Olsztyn 2008 - Portret

wystarczająco fascynujący: życie smakowało najlepiej przyprawione
wyobraźnią, fantazja musiała być zakotwiczona w
„twardej” rzeczywistości. Jak można je zespolić? Oczywiście
– dzięki literaturze. Pisarstwo takie, jakie uprawia Nowakowski,
rodzi się z niemożliwego do zaspokojenia głodu zarazem
życia, jak i zmyślenia. Literatura staje miejscem mediacji
między konkretem a ułudą, spotkania rzeczywistości z mitologią.
Oczywiście, mitologią jak najbardziej prywatną, która
ułatwiać ma piszącemu orientowanie się w świecie.
W „Tak się zaczynało” Nowakowski pisze: „Jest wieczór.
Duży, czarny stół w środkowym pokoju we Włochach. Z jednej
strony ojciec, obłożony zeszytami – sprawdza klasówki z
matmy. Z drugiej strony stołu matka, też obłożona stosem
prac uczniowskich, przygotowuje się do lekcji na następny
dzień! A ja pośrodku. Piszę”. Ten obraz w metaforycznym
skrócie oddaje chyba najlepiej istotę pisarstwa Nowakowskiego.
Wbity klinem w rzeczywistość, znajdujący się „pośrodku”
– wcale nie z boku czy gdzie indziej – zamieszania
zwanego codziennością, Nowakowski poprzez pisanie stara
się zbudować dla siebie przestrzeń wolności; cały czas jest w
zwarciu z rzeczywistością, ale potrafi uwolnić się od jej duszącego
uścisku dzięki wyobraźni.
Co jakiś czas pojawiają się w prozie Nowakowskiego zawęźlenia,
teksty stanowiące coś w rodzaju punktów granicznych,
będące próbą krytycznego spojrzenia na dotychczasową
drogę pisarską i jednocześnie wyznaczenia kierunków
nowych poszukiwań. Takim tekstem było pisane pod koniec
lat 80. opowiadanie „Bożydar”, takim jest i „Empire”. W minionej
dekadzie Nowakowski był najaktywniejszym twórczo
prozaikiem starszego pokolenia. Ale też – chyba najbardziej
niedocenionym, przemilczanym w gruncie rzeczy. Liczne
książki – wymienię tutaj dla przykładu „Homo Polonicusa”
(1992), „Tapetę” (1996), „Prawo prerii” (1999) – w których
31