Olsztyn 2008 - Portret

nienie świata wbrew tym, którym obecnie rzeczywistość jawi
się jako niepewna, rozmyta, pozbawiona trwałych podstaw.
Stefan Szymutko w książce „Rzeczywistość jako zwątpienie
w literaturze i literaturoznawstwie” pisze: „Rzeczywistość to
współczesny absolut i nic dziwnego, że współcześni traktują
absolut tak, jak go traktowano w innych epokach: boją się
absolutu”. Ale i – dodam – lekceważą to, co wymyka się ich
poznaniu. Tak właśnie rozumiem metafizyczność wpisaną
w powieść Szewca: sferą sacrum jest tu rzeczywistość. Każdy
poranek to przecież – wedle Szewca – cud, jakby kolejna
odsłona aktu stworzenia, sprawiająca, że świat wyłania się „z
mroku, czyli niebytu”. Autor chce opisać jak najdokładniej
to, co „realne, prawdziwe i powszednie”, a przy tym coraz
trudniejsze do uchwycenia w świecie nadmiaru. W jaki sposób
można dotrzeć do rzeczywistości, zarazem potwierdzając
jej „twardą” realność? Szewc zdaje się wskazywać, że poprzez
słowo, opowieść, odtwarzanie świata w języku. Bohaterka
(może nie jest to najlepsze określenie w odniesieniu do prozy
Szewca, w której trudno wskazać postaci pierwszo- i drugoplanowe,
bo wszystko w niej jest równie ważne: mały Piotruś,
ptak chodzący po polu, blik słońca…) „Zmierzchów i
poranków”, Fajga Katz, rozmawia ze znajomą po raz kolejny
„o sprawach im obu wiadomych, po to tylko, aby upewnić
się, że te sprawy są im naprawdę znane, a powtórzone lepiej
zapadają w pamięć i stają się bardziej rzeczywiste”. Podobnie
Szewc, dotykając słowem rzeczywistości, próbując skrupulatnie
ją opisać, stara się poświadczyć realność świata. Bo świat
wręcz domaga się zainteresowania, uważnego spojrzenia, słowa.
Nie przez przypadek w „Zmierzchach i porankach” tak
mocno uwypuklony jest motyw samotności rzeczy, zjawisk,
istot. Bez kogoś (czegoś), kto (co) poświęca światu choćby
ulotne spojrzenie, choćby moment uwagi, realność świata zostaje
nadwątlona.
67