Olsztyn 2008 - Portret

Katodulszczyzna
W Polsce, gdzie wierzący katolicy stanowią zdecydowaną
większość, niewiele jest w głównym nurcie prozy o tematyce
religijnej. Ot, taki paradoks (już poeci zdecydowanie częściej
od prozaików piszą o Bogu i sprawach wiary, ale któż teraz
czyta wiersze?!). Od czasu do czasu ktoś (choćby Jerzy
Sosnowski) opisze poważne religijne rozterki intelektualisty,
ktoś inny zaś (Andrzej Horubała) przedstawi rozterki zdecydowanie
lżejszego kalibru, w rodzaju: jak mieć udane i urozmaicone
życie seksualne, nie łamiąc przy tym przykazań, a
jeszcze inny (Marian Pankowski) przyjrzy się fenomenowi
polskiego „katolicyzmu stadionowo-pielgrzymkowego”. I
tyle tylko. Dlatego dobrze, że pojawia się taka powieść jak
„Katoniela” Ewy Madeyskiej.
Zaznaczę od razu: ta książka jest kontrowersyjna, wiele
osób pewnie oburzy się po jej lekturze. Gdyby przeczytał
ją ojciec Rydzyk (ale raczej nie przeczyta, wiadomo, od
„diabelstw” lepiej trzymać się z dala), na pewno przekląłby
grubymi słowami Madeyską na antenie swojej rozgłośni. Autorka
poruszyła bowiem temat wstydliwy i bolesny, próbując
pokazać, jakie piekło rozmodleni, wciąż mający Boga na
ustach, ludzie potrafią zgotować swoim bliskim w czterech
ścianach dokładnie zamkniętych mieszkań.
Już pierwsze zdanie „Katonieli”, a brzmi ono: „Była katoliczką”,
wskazuje, jak sprofilowana jest opowieść. Kto był
katoliczką? Aniela, główna bohaterka powieści, urodzona na
początku lat 70. w Białymstoku. Madeyska przedstawia ponad
trzydzieści lat zmagań Anieli z Bogiem, własną (nie)wiarą
i aż zanadto praktykującymi katolikami – w rwanej, rozbijanej
retrospekcjami narracji, która – jak sądzę – oddawać
ma stan duchowego zagubienia i emocjonalnego rozchwiania
bohaterki. Aniela, jako się rzekło, jest katoliczką, wychowu-
241