Olsztyn 2008 - Portret

zeczywistości. Doceniana jest proza maksymalnie wiernie
odbijająca zjawiska społeczne lub polityczne, które akurat
są na medialnym topie. Taka proza zamienia się w parapublicystykę.
A przecież wartość literatury tkwi w tym, czego
nie można dostrzec, wyglądając przez okno bądź oglądając
telewizję. Pisarz ma przefiltrować przez siebie rzeczywistość,
skupiając się na tym, co oryginalne i wykrzywione, a nie – co
typowe. Im bardziej ten osobisty filtr jest nieoczywisty, tym
lepiej dla literatury. Dobra proza fantastyczna wymaga wysiłku
od czytelnika, który otwierając książkę, przenosi się do
świata dla niego niezrozumiałego. To jak przeprowadzka do
innego kraju, gdzie wszystko jest egzotyczne.
Częsty jest zarzut, że nasza fantastyka jest wtórna
wobec fantastyki obcej...
JD: Prawie cała fantastyka, niezależnie od tego, gdzie powstaje,
jest wtórna wobec kanonu fantastyki. Tylko nieliczni
autorzy poszukują nowych rozwiązań. W fantastyce jest to
łatwiejsze do wychwycenia niż w innych gatunkach, bo w
końcu kopiuje się światy fikcyjne – wciąż te same krasnoludy,
te same statki kosmiczne, ci sami Obcy. Wtedy pojawia się
zawód – można pokazać tyle nowych rzeczy, a wciąż sięga się
po mocno wytarte pomysły.
Sposobem na to jest chyba miksowanie elementów
różnych stylistyk, konwencji lub gatunków.
Dla przykładu: w prozie Panów pojawiają się często
wątki romansowe, które zazwyczaj nie mają
kluczowego znaczenia dla przebiegu fabuły, ale
przyciągają uwagę.
MSH: To wynik troski o wiarygodność, bo jeśli pojawiają
się w opowieści bohaterki i bohaterowie, to muszą zaistnieć
między nimi jakieś relacje.
167