Olsztyn 2008 - Portret

Czekają też czytelnicy.
I to, prawdę powiedziawszy, właśnie napawa mnie lękiem.
Dlaczego?
Bo wyczekiwana powieść może się okazać niewypałem.
Nie wiem, czy pisane teraz rozdziały dorównują gęstością
tamtym, napisanym w latach 70. Czy tamte uda mi się odpowiednio
zestroić z tym, co piszę teraz? Jeden z tamtych
rozdziałów, publikowany kiedyś w „Wiadomościach” londyńskich,
a przedrukowany w początkach lat 90. przez warszawskie
„Regiony”, Henryk Bereza określił w swoich „Dotknięciach”
tak: „Wł. Odojewski – przeczytałem ‘Etap’. Nie
wiem, czy tak było u Odojewskiego w ‘Zmierzchu świata’,
ale teraz jest to uwznioślona konwencjonalność. W duchu
konwencjonalności niespodziewanie tkwi coś prawdziwego,
jest to prawdziwość snu, w stanach przedzawałowych. Tę
prawdziwość sprzedaje Odojewski w postaci Katarzyny. Ideologiczność
mowy karła o najazdach z Azji aż nieprzyzwoita,
aż nie do zniesienia…”. Nie bardzo rozumiem wprawdzie, co
to znaczy „uwznioślona konwencjonalność”, która jest „prawdziwa”,
za mądre to dla mnie, myślę jednak, znając Henryka
Berezę, że znaczy coś odrażającego. Tym bardziej, iż zaraz w
następnym zdaniu komunikuje, że „utwierdza się w swych
myślach o Odojewskim”. Na odrażające sprawy w prozie,
zwłaszcza propagowanej przez „szkołę Berezy”, jest, jak się
zdaje, wciąż niesłabnąca moda. Nie wiem, czy nadziejom
krytyka sprostam. Zwłaszcza, że Azja zdaje się dla Berezy
krynicą odnowy moralnej, dla mnie natomiast tym nie jest.
38