Olsztyn 2008 - Portret

Jak powstają fikcyjne światy?
MSH: Powinny być wiarygodne na wszystkich poziomach.
Jeśli dialog, to taki, który sam mógłbym prowadzić.
Jeśli wymyślam nazwę, to długo wymawiam ją w myślach, bo
powinna dawać złudne poczucie rzeczywistych realiów.
JD: Tworzenie wiarygodnego świata fantastycznego to
paradoksalna sprawa. Trzeba stosować sztuczki – omówienia,
skojarzenia, rozbudowane opisy. Bo zwykle czytelnik ma
podstawową wiedzę o świecie, w którym rozgrywa się akcja
książki. A w fantastyce wykreowany świat jest naturalny tylko
dla bohaterów – dla pisarza i czytelników już nie. Lecz gdy
pisarz zaczyna objaśniać własną kreację, zdradza przed czytelnikiem,
że sam nie wierzy w niepodległość wykreowanego
świata. Dlatego staram się ukrywać „szwy” tworzonych światów,
choć to trudne i wymaga kolosalnej pracy nad tekstem.
W napisanym cztery lata temu szkicu „SF po Lemie”
wskazywał Pan cztery główne nurty obecne
w fantastyce polskiej: s.f. socjologiczną, religijną,
rozrywkową i fantasy.
JD: Literatura to przede wszystkim indywidualności pisarskie,
a nie nurty lub trendy. W tamtym szkicu musiałem
dokonać pewnej generalizacji, z historycznego punktu widzenia
pewnie słusznej. Co się zmieniło? Ekspansja wydawnictw
takich jak Fabryka Słów i Runa spowodowała sprzężenie
zwrotne – nagle okazało się, że pisanie fantastyki się opłaca,
wobec tego pojawiła się grupa pisarzy, którzy wykorzystują
koniunkturę. Co zabawne – pisarze, którzy w latach 80.
niejako programowo pisali w sposób rozrywkowy, pieniędzy
z tego wówczas nie mieli, bo nie trafili w odpowiedni czas –
dotowano właśnie tych „ambitnych”. Jeśli chodzi o nowe te-
169