Read - bunge .parliament.go. tz

endelevu kutambua maeneo haya na kupanga mipango ya baadaye ya maendeleo, kwa
kutambua kwamba wananchi hawa ipo siku watahitaji kulipwa fidia inayostahi na kama ndivyo
basi mikataba iwe wazi.
Mheshimiwa Mwenyekiti, maeneo mengi sasa hivi tuna Miji au centers zinazokua lakini
hazipimwi ingawa wataalamu hao wapo. Idadi ya watu katika centers hizi inaongezeka,
tunapohitaji kuboresha miudombinu katika centers hizi inakuwa ni tatizo la msingi na ni kubwa
sana na ndiyo tunaanza miradi ya bomoabomoa. Sasa tutawezaje kuepuka adha hii kama
hatuwezi kufanya matumizi endelevu ya ardhi mapema iwezekanavyo kwa kuipima na kuwapa
wahusika
Mheshimiwa Mwenyekiti, katika Jimbo langu, ninazo centers zinazokua mfano, center ya
Kabindi, sasa hivi kuna mwingiliano mkubwa sana, wafanyabiashara ni wengi, watu wengi
wanajenga lakini pale hakuna chochote, hakuna hata kipande ambacho kimepimwa. Sasa
niiombe Serikali iweke msukumo ili kusudi watu hawa wapimiwe maeneo na yatambuliwe ni yapi
yatakuwa maeneo ya wazi, maeneo ya kujenga na maeneo ya viwanda. Si hapo tu, kuna center
kama Nyakanazi, Nyakahula ambazo ni centers zinazoinukia.
Mheshimiwa Mwenyekiti, naomba niongelee migogoro ya wakulima na wafugaji. Hii
imekuwa ni migogoro ya mara kwa mara lakini tunaipata kwa sababu wananchi hawa
hawaoneshwi maeneo yao, hawapimiwi eneo la kufugia, hawapimiwi eneo la kulima na matokeo
yake wanaingiliana na hapo ndiyo unapotokea ugomvi mkubwa sana na mbaya zaidi maeneo
mengine yanapakana na hifadhi. Ni wazi kwamba mchungaji anahitaji eneo lililo na nyasi lakini
kwa sababu hakuna mpaka aliooneshwa, atafugia popote pale na siku ya siku atakuja
kukamatwa, atatozwa faini na faini nyingine hazifiki ndani ya Halmashauri zinaishia kwenye mifuko
ya watu. Sasa namna hii tunawasababishia wananchi wetu mateso ambayo hawastahili
kuyapata. Tukitenga maeneo haya, naamini ardhi yetu tutaitunza vizuri, itakuwa ya thamani na
itaweza kuzalisha kile kilichokusudiwa.
Mheshimiwa Mwenyekiti, pamoja na mambo haya kutokea, tumeeleza mara nyingi lakini
hakuna juhudi zozote zinazochukuliwa, sasa sijui tutaboreshaje Tunaomba Mheshimiwa Waziri
aliangalie hili kwa karibu sana na atupe majibu, hususani wale wote tunaotokea Mkoa wa Kagera
ambao tunazungukwa na ile Hifadhi ya Burigi. Matatizo ya wafugaji yameelezwa siku nyingi, ni
matatizo ambayo yamekuwepo siku nyingi sana, wamekuja wafugaji wanaotoka nchi za nje,
wamefugia mle, maeneo yale yote yameshaharibiwa sasa na mwananchi huyu wa kawaida
akijichanganya mle na yeye anapata shida ileile, sasa tufanyeje Tunaomba Serikali itusaidie hili
tafadhali! (Makofi)
Mheshimiwa Mwenyekiti, maeneo mengi katika nchi yetu yamejaliwa sana kuwa na
madini na sehemu nyingi tumeongea suala zima la wawezekaji ambao wamekuwa wakichimba
madini haya, ambao wamegeuka kuwa sasa ni adui wa mwananchi wanayemkuta kwenye
maeneo haya. Ukitafuta hapa chanzo ni nini, hawa watu wanapokuja na kutengewa maeneo
huyu mwananchi anakuwa hapewi eneo lake la kuchimba, hapewi eneo lake la kufanyia shughuli
zake na matokeo yake Vijiji vingi vimekosa huduma za hawa wawekezaji kwa sababu havina
hatimiliki.
Mheshimiwa Mwenyekiti, juzi hapa nimeuliza swali kuhusu mgawanyo wa Kata, Vijiji na
Tarafa lakini bado Vijiji hivyo vilivyogawanywa havina hatimiliki. Sasa huyu mwananchi anakuwa ni
mtu wa kufukuzwa tu muda wote kwa sababu hana kitu kitakachomlinda na atakachoweza
kusimamia katika mazingira yale aliyomo. Suala hili kwa kweli ni kero kubwa sana, tuombe Waziri
anayehusika aje na mpango mkakati wa dhati, kuhakikisha kwamba Vijiji hivi vinapata hatimiliki ili
wananchi waweze kuishi maisha yaliyo bora, siyo ya kufukuzwa tu kana kwamba wao ni wakimbizi
ndani ya nchi yao.
Mheshimiwa Mwenyekiti, suala hili tunaloliongelea kuna watu huko sasa hivi wanapata
shida sana. Kutokana na mwingiliano wa watu, watu hawa wanashindwa kueleweka wao
wanapatikana katika Halmashauri ipi au Kata zipi kwa sababu wako mpakani na sehemu
walizomo hazijapimwa vizuri. Hili linapelekea hata Wakuu wa Wilaya wanapokwenda kwenye
65