Read - bunge .parliament.go. tz

MHE. EUGEN E. MWAIPOSA: Mheshimiwa Mwenyekiti, nikushukuru kipekee kwa kunipa
nafasi ili niweze kuchangia hoja ambayo iko mbele yetu. Lakini pia, niungane na wenzangu
ambao wamekwishatangulia kuchangia kumpongeza Waziri, Naibu Waziri, watendaji wa Serikali
pamoja na Serikali kwa kuleta hoja hii ambayo imenipa fursa kuchangia mambo mbalimbali hasa
yanayohusu Jimbo la Ukonga.
Mheshimiwa Mwenyekiti, pamoja na pongezi zangu hizo, nianze kwa kusema kwamba
sitaunga mkono hoja hii. Kwanza, naomba nianze kwa kuzungumzia matatizo ambayo yanahusu
suala zima la kutathmini, suala la malipo ya fidia na suala la mahali wanapopelekwa watu hao
ambao wanalipwa fidia na kuhamishwa katika maeneo yao.
Mheshimiwa Mwenyekiti, suala la kutathmini limekuwa linaleta mgogoro mkubwa katika
sehemu mbili. Sehemu ya kwanza, ni maeneo ambayo yanatathminiwa kutokupewa haki
kufuatana na jinsi ambavyo Sheria ya Ardhi ya mwaka 1999 inavyosema kwamba,
wanapotathmini wanatakiwa watathmini kwa hali halisi ya soko jinsi ilivyo (market value).
Wananchi wamekuwa wakilalamika mara nyingi kwa sababu ya kupewa fedha kidogo
kulinganisha na mali zao walizonazo katika eneo husika, lakini pia hata mazao waliyonayo mahali
hapo wanapohamishwa.
Mheshimiwa Mwenyekiti, lakini katika eneo la pili ni wananchi ambao wanafanyiwa
tathmini na wanaachwa mahali pale kwa kipindi kirefu. Nitoe mfano halisi, wapo wananchi
wanaoishi Kipunguni A. Wananchi wale walifanyiwa tathmini kuanzia mwaka 1977. Ni miaka
takriban 34 sasa, ni miezi takribani 420 na kitu. Mpaka sasa wananchi wale wanaishi sehemu ile
kama vile wafungwa, hawaruhusiwi kujenga, kuendeleza sehemu zile, hawaruhusiwi kwenda
kuomba kibali cha ardhi ambacho kingewasaidia sana kwa ajili ya kutumika ili kukopea na
kuendeleza maisha yao. Mpaka sasa miaka hiyo 34 wako kama vile wako kifungoni. (Makofi)
Mheshimiwa Mwenyekiti, miaka 34 ni mingi. Hata kama ni mtoto ni kwamba, amezaliwa na
amezaa na akizaa kama mtoto wake ni mtundu, ana wajukuu tayari. Ni kipindi kirefu sana. Kwa
hiyo, namwomba sana Mheshimiwa Waziri kwa kupitia wewe Mwenyekiti, aliangalie upya suala hili
la kutathmini ili wananchi waweze kupata haki zao.
Mheshimiwa Mwenyekiti, lakini pamoja na hilo, liko suala zima la kulipwa fidia ambalo
wananchi wengi wamelipwa kiwango kidogo na wameshindwa kulipwa kufuatana na Sheria ile
kiasi kwamba kama wakija sasa Serikali kuja kulipa, wanalipa kwa value ya wakati ule ya mwaka
1977 walipotathmini, wakati ambapo Sheria ya Ardhi inasema kwamba wanatakiwa waende
wakatathmini na baada ya miezi sita wanatakiwa wawalipe wananchi hawa. Vinginevyo,
wanatakiwa walipe asilimia sita kwa kila mwezi ambao unapita. Kwa hiyo, naomba sana kama
zoezi hilo litafanyika, basi wananchi wale walipwe asilimia sita ya market value ya pale walipo kwa
miezi hiyo 428.
Mheshimiwa Mwenyekiti, nizungumzie suala la sehemu wanakopelekwa wananchi hao. Ni
kawaida kabisa kwamba Serikali inahitaji maeneo ya wananchi walioko karibu na mjini kwa ajili ya
maendeleo. Lakini cha kushangaza, hawaandai miundombinu mizuri ili wananchi wale wakaishi
mahali ambapo angalau panafanana na mahali pale walipotoka. Kwa mfano, wapo wananchi
ambao walihamishwa kutoka Kipawa, wengine Kigilagila, wananchi wale walikwenda kutupwa
katika sehemu ya Pugu Kinyerezi. Kule hakuna maji, hakuna barabara, hakuna shule, hakuna afya
na mambo kama hayo.
Mheshimiwa Mwenyekiti, niwaambie kwamba niliwahi kutembelea shule moja ya Kimwani
kule, shule ile ilikuwa na wanafunzi 900 lakini ina madawati 60 tu. Ni kwa sababu ya ongezeko la
ghafla la wananchi waliohamia sehemu ile ambao walihama na watoto wao, kwa hiyo
wakaenda kujijaza kwenye ile shule. Kwa hiyo, naomba sana Serikali iangalie ni namna gani
inaweza ikaanza kutengeneza mazingira ya miundombinu kabla haijawahamishia wananchi
wake.
Mheshimiwa Mwenyekiti, nijikite sasa katika suala zima la migogoro ya mipaka. Katika
Wilaya ya Ilala tunayo mipaka ambayo imetuletea matatizo makubwa, lakini cha kushangaza ni
kwamba Wizara ya Ardhi imekaa kimya. Upo mgogoro ambao ni wa miaka mingi sana ambao
76