Transformacja sceny europejskiej i globalnej XXI wieku. Strategie

Dr hab. Tomasz G. Grosse
Jak wyżej napisałem, poważne obawy francuskich polityków wywoływała
możliwość odpływu kapitału po uwolnieniu przepływów transgranicznych.
Było to związane z tendencją do dewaluacji francuskiej waluty
oraz mogło zwiększyć inflację. Dlatego zaproponowali (w porozumieniu
z Danią) powiązanie liberalizacji przepływu kapitału z wprowadzeniem
jednakowego w skali Wspólnoty opodatkowania transakcji finansowych
(w wysokości 15% od uzyskanych dochodów) 18 . Dotyczyło to zwłaszcza
funduszy wycofywanych z danego państwa członkowskiego. Propozycja
została zablokowana przez Niemcy 19 , Wielką Brytanię i Luksemburg. Ujawnia
to silne różnice interesów między poszczególnymi krajami, a także ich
intensywną rywalizację na wspólnym rynku. W tym wypadku dotyczyło
to konkurencji między poszczególnymi centrami finansowymi o kapitał.
Swoboda przepływów finansowych miała służyć kumulowaniu kapitału
w tych ośrodkach, m.in. w Londynie, Frankfurcie lub Luksemburgu. Harmonizacja
podatkowa mogła być barierą dla tego typu korzyści. Propozycja
opodatkowania transakcji finansowych miała również na celu ochronę mniej
konkurencyjnych gospodarek i stabilizację na wspólnym rynku. Liberalizacja
przepływu kapitału mogła być bowiem niekorzystna dla państw o słabszych
gospodarkach lub tych, które przeżywały cykliczne pogorszenie koniunktury.
Odpływ kapitału inwestycyjnego w tych warunkach przyczyniał się
do gwałtownego przyspieszenia tendencji recesyjnych.
Wspomniana propozycja francuska jest charakterystyczna dla polityki
tego państwa na arenie europejskiej. Regulacje wspólnotowe mają na celu
kompensować słabości Francji, jak również administracyjnie poprawiać
konkurencyjność jej gospodarki w stosunku do największych rywali na wspólnym
rynku. Ponadto, omawiany przykład pokazuje trudności wykorzystania
liberalizacji rynków finansowych do wzmocnienia dochodów finansowych
państwa. Rywalizacja między państwami członkowskimi o przyciągnięcie
inwestorów prowadziła raczej do stopniowego obniżania standardów regu-
18. Ibidem, p. 158; J. Story, I. Walter, 1997, p. 258.
19. Jako ciekawostkę można przytoczyć fakt, że jednocześnie Niemcy pozostawiły sobie możliwość
przywrócenia kontroli kapitału w sytuacji, kiedy np. nadmierny napływ inwestycji spekulacyjnych
zagrozi stabilności makroekonomicznej. Por. J. Story, I. Walter, 1997, p. 256. Państwa członkowskie
mogą obecnie ograniczać swobodę przepływu kapitału wymogami tzw. imperatywnymi, czyli
związanymi z zagrożeniem interesu powszechnego (np. wynikającego z ochrony konsumentów,
stabilności rynku kapitałowego itp.). Por. J. Barcz, E. Kawecka-Wyrzykowska, K. Michałowska-
-Gorywoda (red.), Integracja europejska w świetle Traktatu z Lizbony. Aspekty ekonomiczne, Polskie
Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2012, s. 209.
102