Transformacja sceny europejskiej i globalnej XXI wieku. Strategie

Dr hab. Krzysztof Szczerski
Na koniec warto zadać pytanie: czy Polska przesuwa się w polu geoekonomicznym?
Raport Kurs na innowacje opublikowany pod kierunkiem J. Hausnera
stawia sprawę podmiotowości rozwojowej jako podstawowe wyzwanie dla
Polski w najbliższych latach i, niestety, odpowiada negatywnie na pytanie
o kondycję współczesnego polskiego państwa w zakresie jego zdolności
do odegrania istotnej roli w dynamice geoekonomicznej, mimo posiadanego
potencjału prędkości pół-peryferyjnej. Jak konkluduje wspomniany raport,
„Polska nie jest głównym graczem na politycznej i ekonomicznej mapie świata.
Jest jednak krajem ważnym, liczącym się – choć gospodarczo zależnym od
ekonomicznych potęg. Zależność ta, jeżeli prowadzi do rozwoju przez imitację,
może jednocześnie spowodować osłabienie lub nawet utracenie podmiotowości.
Podmiotowość zaś stanowi klucz do uzyskania korzyści w warunkach
współzależności pozytywnej. Podmiotowość tę trzeba rozumieć jako zdolność
do określania kierunku własnego rozwoju w korespondencji z rozwojem
podmiotów współzależnych oraz wywierania wspływu na reguły i mechanizmy
współzależności (…). Podmiotowość w warunkach międzynarodowej
współzależności jest przede wszystkim pochodną wewnętrznej siły danego
państwa narodowego, czerpanej przez nie z dynamiki krajowej gospodarki,
aktywności i kreatywności obywateli oraz własnej sprawności i zdolności
do skutecznego podejmowania przedsięwzięć strategiczno-rozwojowych. (…)
Niestety polityka publiczna w Polsce nie odnosi się właściwie do współczesnych
tendencji rozwojowych i nie respektuje nowego podejścia do polityki
rozwoju. To praktyczny przejaw ogólnej niskiej sprawności państwa” 11 .
W pewnym sensie symbolicznego znaczenia nabiera w tym kontekście
uchwała Sejmu RP przyjęta w rocznicę COP-u, która podkreśla, że program
inwestycyjny podjęty wówczas zasługuje na szczególne uznanie, gdyż charakteryzowała
go „racjonalna lokalizacja nowych inwestycji, oparcie produkcji
na nowoczesnej technologii, opracowanej przez inżynierów Politechniki
Lwowskiej, Politechniki Warszawskiej, Akademii Górniczej w Krakowie,
Zakładów Cegielskiego z Poznania i zakładów hutniczo-metalurgicznych
Górnego Śląska” 12 .
Czyż my dzisiaj nie próbujemy ledwie dogonić samych siebie sprzed
75 lat?
11. Por. J. Hausner i in., Kurs na innowacje. Jak wyprowadzić Polskę z rozwojowego dryfu?, Fundacja Gospodarki
i Administracji Publicznej, Kraków 2012, s. 10 i 11.
12. Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 25 maja 2012 r. w sprawie uczczenia 75. rocznicy
rozpoczęcia budowy Centralnego Okręgu Przemysłowego.