Transformacja sceny europejskiej i globalnej XXI wieku. Strategie

Dylematy polityki rozwoju polskich regionów
Największe szanse powodzenia w regionach słabo rozwiniętych ma, jak
się wydaje, polityka wspierania przedsiębiorstw, które już w nich działają,
a więc firm miejscowych, podmiotów, które zainwestowały tu wcześniej,
oraz nowych przedsiębiorstw pojawiających się w branżach, które już w danym
miejscu się rozwijają. Innymi słowy, polityka rozwoju ukierunkowana
powinna być w znacznym stopniu na wspieranie działalności gospodarczych,
które już osiągnęły w danym miejscu dynamikę rozwojową w oparciu
o miejscowe zasoby i zlokalizowane zdolności. Efekty aktywności takich
firm mogą być także bardziej korzystne dla regionu w wyniku silniejszych
regionalnych i lokalnych powiązań produkcyjnych i usługowych, lepszego
wykorzystania miejscowych zasobów kapitału ludzkiego i generalnie większego
zakorzenienia regionalnego, niż w przypadku nowych inwestorów
w zupełnie nowych branżach. Oznacza to, że w polityce rozwoju obszarów
słabo rozwiniętych niedostatecznie wykorzystywane są często instrumenty
wspierające rozwój endogeniczny. W przypadku instrumentów rozwoju
egzogenicznego nadmierna rola przypisywana jest nierzadko narzędziom
finansowym. Nie należy równocześnie zapominać o zagrożeniach dla długotrwałego,
podtrzymywalnego rozwoju miast i regionów związanych z silną
specjalizacją ich bazy ekonomicznej.
Warto na koniec podkreślić, że ważnym przedmiotem interwencji powinny
być relacje (zależności) między obszarami rozwiniętymi (rdzeniem)
a słabo rozwiniętymi (peryferiami). Drogą do szybszego rozwoju regionów
słabo rozwiniętych jest w znacznej mierze ich integracja z regionami wyżej
rozwiniętymi. Będzie ona sprzyjała przenoszeniu impulsów rozwojowych
z jednych regionów do drugich, ułatwiając kontakty społeczne i gospodarcze,
przepływy ludzi, idei, dóbr i kapitału 10 . W skali wewnątrzregionalnej
integracja z ośrodkami skupiającymi aktywność gospodarczą i usługi wyższego
rzędu prowadzić powinna do tego, że ich szybki wzrost gospodarczy
przyczyniał się będzie do wzrostu poziomu życia także w otaczających
obszarach peryferyjnych, ograniczając potrzebę odpływu młodych aktywnych
ludzi i związane z tym efekty wymywania. Oznaczało to będzie
10. Jest to zgodne ze współczesną tendencją do ujmowania gospodarki w kategoriach przepływów
i powiązań (ekonomia przepływów), w odróżnieniu od tradycyjnego skupiania uwagi na obszarach,
zwłaszcza w granicach administracyjnych.
275