Transformacja sceny europejskiej i globalnej XXI wieku. Strategie

prof. dr hab. Jacek Szlachta
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
Doświadczenia programowania
rozwoju terytorialnego Unii
Europejskiej – perspektywa 2050
Podstawą do podjęcia programowania rozwoju terytorialnego w wieloletnim
horyzoncie czasowym w skali całej Wspólnoty Europejskiej było
wprowadzenie od roku 1988 pakietu Delorsa, oznaczającego zasadnicze
pogłębienie integracji europejskiej. Elementem tych zmian było między
innymi zasadnicze rozszerzenie i uporządkowanie polityki spójności,
uprawianej w skali całej Unii Europejskiej. Istotny wpływ na znaczenie
tych prac miały także kolejne rozszerzenia Wspólnoty Europejskiej,
w wyniku których do organizacji tej, liczącej od roku 1986 dwanaście
państw członkowskich, przystąpiły kolejne kraje: w roku 1995 – Austria,
Finlandia i Szwecja, w roku 2004 – Czechy, Cypr, Estonia, Litwa, Łotwa,
Malta, Polska, Słowacja, Słowenia i Węgry, a w roku 2007 – Bułgaria
i Rumunia. W sumie od roku 2007 w Unii Europejskiej znalazło się
27 państw. Oznaczało to dla Unii Europejskiej bardzo istotne zmiany
struktury przestrzennej, realokacje wewnętrznego potencjału rozwojowego
oraz przesunięcia granicy zewnętrznej. Obecnie w większości krajów
członkowskich uważa się, że proces integrowania Europy zasadniczo już
zakończył się, co nie oznacza, że w nadchodzących kilkunastu latach nie
będą następowały pojedyncze rozszerzenia dotyczące obszaru Zachodnich
Bałkanów, a w pierwszej kolejności Chorwacji, Czarnogóry i Macedonii.
Kraje te już obecnie posiadają status państw kandydackich, a w przypadku
Chorwacji została nawet określona data akcesji.
Inną ważną zmianą i wynikającą z niej inspiracją było dowartościowanie
wymiaru terytorialnego polityk Unii Europejskiej. Od roku 2009
wszedł w życie, po ratyfikowaniu przez 27 państw członkowskich, traktat
193