Transformacja sceny europejskiej i globalnej XXI wieku. Strategie

Dr hab. Krzysztof Szczerski
z założenia, iż w ramach procesu integracji europejskiej dochodzi niejako
do „interferencji suwerenności”, czyli wzajemnego wzmocnienia poprzez
połączenia potencjałów poszczególnych państw członkowskich. W tym
rozumieniu, bliższym modelom funkcjonalnym, państwa nie tyle dzielą
się suwerennością z Unią, co oddają swoją podmiotowość do wspólnej puli
i wzajemnie mogą korzystać z całości skumulowanego potencjału. Tym
samym zyskiwać mają wszyscy – Unia uzyskuje zdolność do działania,
państwa zyskują nowe możliwości realizacji swoich celów, a na zewnątrz
zyskujemy siłę oddziaływania wynikającą z jednolitej reprezentacji. Ten
typ rozumowania nie przewiduje więc powstania sfederalizowanej Unii,
lecz zakłada pogłębianie integracji w tych obszarach, w których działanie
wspólne może być korzystniejsze z punktu widzenia uczestników systemu.
Oczywiście otwartym pozostaje pytanie, kto dysponuje takim wspólnym
zasobem podmiotowości. Wydaje się, iż koncepcja współużytkowania suwerenności
sprawdza się najpełniej wówczas, gdy „panami traktatów” pozostają
państwa członkowskie i to na dodatek z zachowaniem zasady „równości
wspomaganej”, czyli takiej, w której to mniejsze i słabsze państwa zyskują
dodatkowe prawa decyzyjne kosztem przewagi najsilniejszych. Dzisiejsza
Unia Europejska porzuca jednak ten sposób wewnętrznego równoważenia
potencjałów i skłania się do ustanowienia wyraźnej wewnętrznej hierarchii
odzwierciedlającej wprost proporcjonalnie siłę poszczególnych państw,
co likwiduje rdzeń modelu współużytkowania suwerenności i powoduje,
że zamienia się on w receptę jeszcze gorszą niż suwerenność dzielona,
bo oto przekazując naszą podmiotowość do wspólnej puli, jednocześnie
przekazywalibyśmy ją „pod zarząd” najsilniejszych, którzy dysponowaliby
nią wedle ich wizji dobra Unii jako całości. Dlatego tak ważne jest, by śledzić
– opisane poniżej – ruchy hierarchiczne w Unii Europejskiej, gdyż ich
zwycięstwo oznaczać będzie stworzenie nowego wzorca integracji, który
z punktu widzenia podmiotowości państw członkowskich, takich jak Polska,
może być znacznie bardziej niekorzystny nawet od modelu federacyjnego
z czytelnym podziałem pomiędzy suwerenność krajową i unijną, pozornie
jedynie stanowiąc dla niego mniej ostrą alternatywę.
Warto dodatkowo zwrócić uwagę, że to pierwotne założenie, iż „prędkość”
w procesie integracji europejskiej oznaczać ma stopień zaawansowania tego
procesu, wynika z jednego ogólnego założenia mówiącego o liniowym charak-
318