Transformacja sceny europejskiej i globalnej XXI wieku. Strategie

Polska, Europa, Kryzys. Ideowe przeszkody dla myślenia strategicznego
W podobnym kierunku idą rozważania Marcina Króla w jego ostatniej
książce Europa w obliczu końca 3 . Król doszukuje się źródeł kryzysu polityczno-ekonomicznego
Europy w kryzysie filozofii. Ten zaś bierze się z tego, że
wszystkie najważniejsze nurty intelektualne od co najmniej XVIII wieku albo
skompromitowały się w praktyce politycznej, albo też całkowicie wyczerpały
się jako źródło inspiracji do działania.
Mimo tego, że wszystkie te szkoły wydają się nam oczywiste, ani katolicyzm,
ani oświecenie, ani nacjonalistyczna idea państwa oświeceniowego,
ani utylitarna – państwa opiekuńczego, ani pomysł indywidualnej wolności
(liberalizm), ani też równości (demokracja), zdaniem Króla, nie ma już dziś
ani tej świeżości, ani atrakcyjności, co na przykład w XIX wieku.
A zatem ukryta konkluzja jego książki jest podobna do wniosków, jakie
płyną z rozważań Cichockiego – nie ma dziś w Europie intelektualnego
pomysłu na odnowę Unii, nie ma nowej koncepcji, która byłaby w stanie
stać się filozoficznym podglebiem przezwyciężania kryzysu. Przeciwnie,
nowe ruchy polityczne, jak na przykład populizm, nie tylko poszukują
ideowej spoistości, ale w dodatku filozofowie dopatrują się w nich raczej
niebezpieczeństwa dla Europy niż jakichkolwiek nadziei.
Różne punkty wyjścia, brak punktu dojścia
Mity założycielskie
Zdaniem Marka A. Cichockiego owszem istnieje kilka mitów dotyczących
źródeł Unii Europejskiej. Jednak według tego autora w sytuacji, w której
od 1 stycznia 2013 roku UE złożona ma być nie z zachodnioeuropejskiej
„12”, lecz z 28 państw północy, południa, wschodu i zachodu, część tych
mitów przestaje mieć jakiekolwiek znaczenie.
3. M. Król, Europa w obliczu końca, Czerwone i Czarne, Warszawa 2012.
371