Transformacja sceny europejskiej i globalnej XXI wieku. Strategie

Prof. dr hab. Jacek Szlachta
przekładane przez organizacje międzynarodowe, takie jak OECD i Bank
Światowy, na rekomendacje i wnioski do polityki ekonomicznej oraz traktowanej
jako ważny jej komponent polityki regionalnej 6 . W przypadku OECD
w roku 2009 na kolejnej konferencji ministrów państw członkowskich ds.
polityki regionalnej sformułowano nowy paradygmat polityki rozwoju regionalnego
7 . Szczególnie interesujący jest dorobek Banku Światowego, który
na podstawie analizy doświadczeń kilkudziesięciu krajów świata zakwestionował
dotychczasowe kierunki interwencji publicznej, wskazując na rosnące
i kluczowe znaczenie dużych miast dla rozwoju regionalnego 8 .
Dlatego w wieloletnim okresie programowania polityki i budżetu Wspólnoty
Europejskiej, obejmującym lata 2000-2006, a także w kolejnym na lata
2007-2013 zdecydowano o podjęciu programu badawczego Europejska
Sieć Obserwacyjna Planowania Przestrzennego (European Spatial Planning
Observation Network – ESPON), a pierwszy raport naukowy przedstawiono
w roku 2003. Program ten dostarczył bardzo głębokiej wiedzy na temat
przestrzeni europejskiej i między innymi dlatego zdecydowano, że będzie
kontynuowany w okresie 2014-2020. W jego ramach uruchomiono projekty
badawcze dokumentujące różne aspekty terytorialnego rozwoju Unii Europejskiej.
W pracach ESPON uczestniczą wszystkie kraje członkowskie
(obecnie 27) oraz Norwegia i Szwajcaria. W ramach aktywności ESPON
przyjęto między innymi raporty poświęcone długookresowym aspektom
rozwoju terytorium Unii Europejskiej, takie jak: Scenariusz przyszłości terytorialnej
Europy zawierający trzy scenariusze rozwoju przestrzennego Europy 9
oraz Europa w świecie 10 .
W roku 2011 w ramach programu ESPON uruchomiony został projekt
badawczy Europejskie Terytorium 2050 (ET2050), który ma zostać zakończony
w roku 2014. Program ET2050 zakłada znacznie lepsze niż dotychczas
wykorzystanie potencjału terytorialnego Unii Europejskiej. Uwzględnia
zmiany, jakie wynikają z kryzysu gospodarczego, który dotknął od roku
6. J. Szlachta, Doktryna OECD w sferze polityki rozwoju regionalnego, w: A. Kukliński, K. Pawłowski,
J. Woźniak (red.), Polska wobec wyzwań cywilizacyjnych XXI wieku, Urząd Marszałkowski Województwa
Małopolskiego, Kraków 2009.
7. Regional Policy Challenges, New Issues and Good Practices, OECD, Paris, 31 March 2009.
8. World development report 2009. Reshaping Economic Geography, Washington D.C. 2009; J. Gill, Regional
development policies: place-based or people-centred, The World Bank, Washington D.C., October 2010.
9. ESPON, Scenarios on the Territorial Future of Europe, Luxembourg 2007.
10. ESPON, Europe in the World, Luxembourg 2007.
196