Transformacja sceny europejskiej i globalnej XXI wieku. Strategie

Prof. dr hab. Tadeusz Kudłacz
3. W innym jeszcze ujęciu eksponowana jest jedynie zdolność dostosowawcza.
Region „odporny”, „wrażliwy” to taki, którego elementy systemu
społeczno-gospodarczego wytworzyły sprzężenia odporne na sytuacje
kryzysowe.
W odniesieniu do konkretnego przypadku zaburzeń rozwoju mówić
można o trzech typach regionów:
a) poddające się zewnętrznym turbulencjom, ale zdolne do powrotu
do poprzedniej, lub do wygenerowania nowej ścieżki rozwoju,
b) odporne na zewnętrzne zaburzenia, nie ulegające negatywnym
presjom,
c) nieodporne na zewnętrzne zaburzenia, tzn. ulegające wpływom,
ale z trwałymi negatywnymi skutkami w długim czasie.
Sukces regionu w aspekcie odporności (wrażliwości) mierzony jest
poprzez obecną i przeszłe ścieżki rozwoju, wykorzystując m.in. wskaźniki
produktywności, rynku pracy, warunków i jakości życia. Trudnością
w uogólnianym ocenianiu regionu jest niewiadoma, czy sukces będzie podtrzymany
w przyszłości, w warunkach zaistnienia określonych turbulencji
rozwoju. Okazuje się bowiem, że stosownie do specyfiki własnej struktury
społeczno-gospodarczej i uwarunkowań instytucjonalnych, regiony różnie
reagują na zewnętrzne zakłócenia. Jednym ze wskazywanych w literaturze
sposobów zaradzenia temu jest wykorzystanie analiz diagnozujących zachowania
regionów o różnych strukturach wewnętrznych, doświadczających
nagłych presji zewnętrznych.
W świetle przedstawianych interpretacji, jednym z pierwszorzędnych
problemów jest odpowiedź na pytanie, jakie czynniki przesądzać mogą
o posiadaniu przez region omawianych właściwości. Prowadzone badania
wskazują m.in. na 6 :
• silny system innowacyjny,
• instytucjonalne i społeczne uwarunkowania wewnętrzne kreujące
procesy „regionu uczącego się”,
• wykwalifikowane, przedsiębiorcze i o innowacyjnych właściwościach
zasoby pracy,
6. S. Christopherson, J. Michie, P. Tyler, op. cit.
234