Transformacja sceny europejskiej i globalnej XXI wieku. Strategie

Przyszłość Europy Środkowej
rozgałęzione sieci wpływów w Azji Środkowej, w świecie arabskim i krajach
Lewantu – to wielkie atuty Turcji. Nie sposób pominąć tysięcy tureckich
stypendystów na amerykańskich i europejskich uczelniach oraz międzynarodowej
dynamiki tureckich czeboli. Turcja czuje się opiekunem środkowoeuropejskich
muzułmanów, a minister spraw zagranicznych A. Davutoglu,
twórca koncepcji „strategicznej głębi”, oświadczył bez ogródek, że Turcja
ma dość wojska, by wesprzeć aspiracje Albańczyków. Tureckie przyczółki
w Europie nie są wcale małe – to pół Cypru (bez widoku na rozwiązanie
konfliktu), tureckie mniejszości w Grecji i Bułgarii, to kraje zdominowane
przez muzułmanów jak Albania, Bośnia i Hercegowina, Kosowo, częściowo
Macedonia. A przecież nie można zapominać o ekonomicznych wpływach
w Bułgarii, Rumunii i na Ukrainie. Dla tamtego regionu największą i przyciągającą
metropolią jest 13-milionowy Stambuł – druga po Moskwie pod
względem ludności aglomeracja Europy. Ekspansja tureckiej gospodarki sięga
następnych krajów. Przykładem może być Polska, gdzie prawdopodobnie
Turkish Airlines pochłoną Polskie Linie Lotnicze. Do Turcji już udają się
za zarobkiem polscy sportowcy. Turecki kapitał pojawia się czasem w zupełnie
nieoczekiwanych miejscach, np. w sektorze szkół wyższych. Ekspansja
gospodarcza, wyjątkowa siła demograficzna i rozprzestrzenianie się islamu
to trzy siły wprowadzające na powrót Turcję w kontekst polityczny Europy
Środkowej. Pozycja Turcji rośnie także z powodu coraz większego znaczenia
geopolitycznego i geoekonomicznego obszaru czarnomorskiego. To tędy mają
przebiegać nowe korytarze transportowe przesyłu gazu i ropy pozwalające
na ominięcie tradycyjnego dla stosunków Wschód–Zachód terytorium
tranzytowego, jakie tworzą Polska, Białoruś i Ukraina. Niektórzy twierdzą
nawet, że w Turcji i Rosji zaobserwować można gotowość do współdziałania
w oporze przed zwiększaniem obecności Zachodu w tradycyjnym regionie
ich wpływów. Turcja nie jest już tylko pomostem między Wschodem i Zachodem,
ale także moderatorem pomiędzy Zachodem a światem islamskim.
Eksperci twierdzą, że z punktu widzenia sytuacji międzynarodowej Turcja
jest krajem skazanym na sukces, a około roku 2050 zaliczać się będzie
do dziesięciu największych gospodarek świata.
I wreszcie Niemcy, które zasymilowały NRD, dokonały ważnych reform
mikroekonomicznych i stały się siłą, bez której w UE nie da się podjąć żadnej
ważnej decyzji. Niemcy uzyskały wręcz nieformalne prawo weta. Większość
krajów Europy Środkowej w wymiarze gospodarczym funkcjonuje niemal
61