Transformacja sceny europejskiej i globalnej XXI wieku. Strategie

Wrażliwość regionów na zmiany w koniunkturze gospodarczej
Przedstawione wyniki ustaleń pozwalają na sformułowanie kilku istotnych
wniosków w zakresie przedmiotu objętego badaniem:
1. Najbardziej ogólnym spostrzeżeniem jest powszechność rozważanego
zjawiska w przekroju regionów. We wszystkich bez wyjątku województwach
stopniowo narastała sytuacja kryzysowa. Trudno byłoby jednocześnie
wskazywać na zasadniczo różne reakcje. Presji spowolnienia ulegały
zarówno województwa o najwyższym poziomie rozwoju, jak i o wskaźnikach
najniższych. Dokładniejsza analiza pozwala jednak na wskazanie
mniej lub bardziej subtelnych różnic rzutujących jednocześnie na specyfikę
analizowanej wrażliwości – jest to przedmiotem poniższych, bardziej
szczegółowych rozważań.
2. W pierwszym podokresie dekoniunktury zauważa się istotny
związek głębokości spowolnienia rozwoju z sytuacją gospodarczą roku
wyjściowego. Województwa słabiej rozwinięte cechowała mniejsza odporność
na zaistniałe uwarunkowania zewnętrzne. Jest to już znacznie mniej
oczywiste w odniesieniu do roku końcowego, co świadczy, że sytuacje kryzysowe
mogą prowadzić w jakimś zakresie, do „przetasowania” pozycji
województw. Jak się okazuje, w konkretnie rozważanym przypadku nie są
to jednak zmiany trwałe. Okres wychodzenia z kryzysu skutkuje w finale
tym (rok 2008), że układ regionalny w Polsce powrócił do „równowagi”
sprzed początków spowolnienia. Świadczy o tym niezbicie korelacja
wskaźnika 2. i 5. (zob. tabela 4.).
3. Sformułowane powyżej spostrzeżenia nie dotyczą jednak okresu
drugiego, gdzie w zasadzie nie ma żadnego związku między wskazywanymi
właściwościami (zob. tabela 4., a także 1. i 2.). Specyfika kryzysu tego
okresu przesądzała, jak się okazuje, o tym, że siła spadku koniunktury
nie zależała już od poziomu rozwoju województw. Przykładowo, mocno
dotknięte są dwa województwa Polski Wschodniej (podkarpackie i świętokrzyskie),
ale również dobrze radzące sobie w poprzednim podokresie
spowolnienia, województwo małopolskie.
4. Jest niewątpliwie symptomatyczne, że najsilniejsze gospodarczo
województwo – mazowieckie, pomimo wysokiego zróżnicowania wewnętrznego,
okazało się najmniej wrażliwe na negatywne wpływy oto-
247