Transformacja sceny europejskiej i globalnej XXI wieku. Strategie

Dlaczego liberalizacja rynków finansowych w Europie stała się dysfunkcjonalna?
lacyjnych (co jest określane mianem „wyścigu na dno” [race to the bottom])
i stopniowo zmniejszała kontrolę publiczną nad rynkami finansowymi.
Duże kontrowersje między poszczególnymi państwami wzbudziła
kwestia otwarcia na kapitał zewnętrzny. Francuzi nalegali na ograniczenie
liberalizacji przepływów finansowych wyłącznie do obszaru Wspólnoty. Miało
to sukcesywnie zwiększać francuskie inwestycje w Europie przy zachowaniu
ochrony przed silniejszymi instytucjami pozaeuropejskimi (amerykańskimi
i japońskimi). Dopiero po pewnym czasie, kiedy zostanie zbudowana siła
europejskich instytucji finansowych – sugerowali uwolnienie przepływu
kapitału w relacjach zewnętrznych. Takie podejście było zgodne z interpretacją
integracji regionalnej, jako przeszkody (stumbling block) dla liberalizacji
w skali globalnej 20 . Pogłębienie integracji służy w myśl tej koncepcji celom
protekcjonistycznym, które prowadzą do wzmocnienia wewnętrznej siły
ekonomicznej (przykładowo w europejskim sektorze finansowym) oraz poprawiają
zdolności negocjacyjne z otoczeniem zewnętrznym (tj. z państwami
reprezentującymi inwestorów spoza Europy). Także regulacje Światowej
Organizacji Handlu pozostawiały dużą swobodę dla wprowadzenia ograniczeń
dla zewnętrznych przepływów kapitałowych 21 .
Wbrew dążeniom francuskim regulacje europejskie objęły liberalizacją
zewnętrzny kapitał inwestycyjny. Decydujące w tym względzie było stanowisko
Niemiec i Wielkiej Brytanii opowiadających się za takim rozwiązaniem.
Chodziło m.in. o wykorzystanie kapitału zewnętrznego do budowy
silnych centrów finansowych w Londynie i Frankfurcie. Duże znaczenie
miały także wcześniej zawarte umowy bilateralne obu państw ze Stanami
Zjednoczonymi Ameryki, umożliwiające swobodny przepływ inwestycji.
W przypadku wprowadzenia kontroli kapitału na poziomie Wspólnoty
groziło to podjęciem środków odwetowych przez USA wobec inwestorów
europejskich. Władze amerykańskie podjęły również w tym czasie bardzo
intensywne zabiegi dyplomatyczne w sprawie przyjęcia korzystnych dla
własnych inwestorów rozwiązań prawnych. Spodziewały się bowiem, że
zamknięcie Europy na kapitał zewnętrzny może być szkodliwe dla interesów
amerykańskich, nie tylko w sferze ekonomicznej. W opinii Departamentu
Skarbu pogłębienie integracji politycznej i gospodarczej w Europie – w tym
20. J. N. Bhagwati, The World Trading System at Risk, Princeton University Press, Princeton 1991.
21. Por. A. Dür, Fortress Europe or open door Europe? The external impact of the EU’s single market in financial
services, “Journal of European Public Policy” 2011, vol. 18, no 5, p. 619-635.
103