Transformacja sceny europejskiej i globalnej XXI wieku. Strategie

Ksawery Burski
umacniania Wielkiego Muru i innych fortyfikacji. Ważnym dokonaniem
tej dynastii było natomiast siedem wypraw morskich admirała Zheng He
w latach 1405-1433 do krajów Azji Południowo-Wschodniej, Azji Południowej,
do Zatoki Perskiej i do wschodnich wybrzeży Afryki. Jedno z chińskich
źródeł zaznacza, że efektem wypraw był wzrost zainteresowania Chinami
ze strony krajów, do których dotarła imponująca mingowska flotylla i rewanżowe
wizyty wysłanników tych krajów z darami i daninami dla cesarza
Chin. Wypraw jednak nie kontynuowano.
Chińscy historycy nadal dociekają, jak to było możliwe, że niezbyt
liczebny naród Mandżurów – etniczna mniejszość w cesarstwie Mingów
– zdołał w I połowie XVII wieku podbić i opanować wówczas szacowaną
na 70-100 milionów większość i założyć w 1644 roku nową dynastię.
W wykładzie sprzed dziesięciu lat dla kadr kierowniczych szczebla ministerialnego
wybitny historyk Profesor Dai Yi wyeksponował szczególną rolę
w historii Chin i strategiczne talenty trzech cesarzy dynastii mandżurskiej
Qing. Zdaniem profesora swój dzisiejszy kształt terytorialny Chiny zawdzięczają
cesarzom: Kangxi (1662-1723), Yongzheng (1723-1736) i Qianlong
(1736-179). To oni bowiem prowadząc z przerwami przez 70-80 lat wojny
na wszystkich kierunkach, podporządkowali Pekinowi najpierw pozostający
w promingowskich rękach Taiwan, następnie Mongołów zachodnich,
dżungarskich i kolejno Mongołów południowych i Mongołów Chałcha,
wreszcie dzisiejszy Xinjiang i Tybet. Historyk przyznaje, że ich polityka
wobec regionów zamieszkałych przez mniejszości etniczne była pragmatyczna,
elastyczna i skuteczna. Podobny pragmatyzm cechował politykę
gospodarczą. Na lata ich panowania przypada wyjątkowy rozkwit gospodarki,
kultury i sztuki cesarstwa. Wśród słabości rządów tych panujących historyk
wymienia samoizolację cesarstwa i ograniczenie kontaktów handlowych
z Europą początkowo do czterech, a w latach Qianlonga do jednego portu
– Kantonu, oraz wydalenie większości misjonarzy, to znaczy zaprzepaszczenie
szans korzystania z dorobku naukowego Zachodu i podjęcia procesu
modernizacji cesarstwa (Wykłady z historii i kultury dla kadr kierowniczych
szczebla ministerialnego, pod redakcją Biblioteki Narodowej, Wydawnictwo
Biblioteki Pekińskiej, 2003).
Twórcą nowoczesnej strategii okazał się przywódca rewolucji 1911 roku
dr Sun Jat Sen. Jego opublikowana w 1919 roku II część Generalnego Planu
Rozwoju Chin zawiera podzielone na etapy, wszechstronne, dalekosiężne
360