Transformacja sceny europejskiej i globalnej XXI wieku. Strategie

Jak przemiany w światowym systemie finansowym wpływają na funkcjonowanie...
wysokiej inflacji, wykorzystaj w celach inwestycyjnych swoje i cudze pieniądze,
zanim stracą wartość,
l) zapewnij sobie dostatnią starość, wprzęgając innych i ich oszczędności
w zaspokajanie twoich potrzeb.
Po siódme, kryzys finansowy przynosi różnorodne efekty dla społeczności
lokalnych, a w tym – dla miast. W pewnych sytuacjach, jak to na przykład
dzieje się w Stanach Zjednoczonych, owocuje spadkiem migracji i w ogóle
mobilności przestrzennej 10 . W przypadku polskich miast raczej owocuje
migracjami krajowymi i zagranicznymi ze wszystkimi pozytywnymi
oraz negatywnymi skutkami tego procesu. Wielka nierównowaga światowego
systemu finansowego rodzi również intensywne reakcje społeczne.
W 2011 roku przyjęły one formę spektakularnych ruchów społecznych.
Szczególnie mocno znaczył swoją obecność „ruch oburzonych”. Współcześnie
typowymi miejscami rozwoju ruchów społecznych są przede wszystkim
średnie i duże miasta. To miasta stają się więc areną zachowań zbiorowych,
rodzących się na gruncie różnych dyskomfortów towarzyszących hipertrofii
globalnego systemu finansowego oraz kryzysu. Ruchy społeczne angażują
więc uwagę władz municypalnych oraz rodzin zamieszkujących miasta,
gdyż podejmują sprawy nurtujące ich mieszkańców.
Po ósme, pojawiło się wiele zasadniczo odmiennych scenariuszy wpisywania
się poszczególnych krajów oraz ich gospodarek krajowych w megaprzestrzeń
finansową z towarzyszącymi jej turbulencjami. Doszło przede wszystkim
do nowej polaryzacji świata na kraje oszczędzające i kraje zadłużające się.
Warto przy tym wspomnieć, że zazwyczaj za wiedzą krajów–pożyczkodawców
dochodziło do nadmiernego zadłużania się krajów–dłużników. Te pierwsze
szły na swoisty hazard moralny, z zamysłem doraźnego czerpania korzyści,
mimo że potęgowały potencjał kryzysowy u swoich dłużników. Klasycznym
przykładem są relacje pomiędzy Niemcami oraz Grecją. Chciałoby się skwitować
ów wieloletni związek słowami: „Do tanga trzeba dwojga”.
Szczególny z punktu widzenia długu publicznego jest status Stanów
Zjednoczonych, które z jednej strony są największym dłużnikiem świata,
a z drugiej nie mają problemów z wywiązywaniem się z płatności, gdyż
dysponują walutą o światowym charakterze. To im pozwala eksternalizować
10. The Financial Crisis, Inquiry Report, Final Report of the National Commission on the Causes of the
Financial and Economic Crisis in the United States, Financial Crisis Inquiry Commission, Public
Affairs, New York 2011, p. 408-410.
139