Transformacja sceny europejskiej i globalnej XXI wieku. Strategie

Dr hab. Aleksander Noworól, prof. UJ
• niedostatek planowania strategicznego i rozwoju koncepcji polityki
poprzez przyjęcie perspektywy ukierunkowanej terytorialnie (place-
-based approach),
• niedostateczną koncentrację na priorytetach i brak zróżnicowania
działań,
• niezdolność do ustanowienia rozwiązań kontraktowych pozwalających
na skupienie się na wynikach i zmiany instytucjonalne dopasowane
do cech i potrzeb poszczególnych obszarów,
• problemy metodologiczne i operacyjne uniemożliwiające właściwe
stosowanie wskaźników, a w konsekwencji – przeprowadzanie analizy
tego, co jest efektem wpływu polityki,
• brak debaty na temat wpływu polityki na dobrobyt obywateli zarówno
na szczeblu lokalnym, jak i ogólnoeuropejskim, przy zogniskowaniu
uwagi na problemach związanych z nieprawidłowościami oraz z absorpcją
finansową.
Raport F. Barca 7 zarysował więc nowe, tzw. terytorialne podejście do polityki
regionalnej, stanowiące najważniejszy fundament tego, co określa się
dzisiaj jako nowa polityka regionalna. W Raporcie postawiono następujące
cele, ściśle związane z aktualnym rozumieniem polityki spójności Unii
Europejskiej:
• zredukowanie trwałej nieefektywności (niepełnego wykorzystania
zasobów, prowadzącego do obniżenia efektywnej wartości osiąganego
dochodu),
• zredukowanie trwałego wykluczenia społecznego (dotyczy to w głównej
mierze nadmiernej liczby obywateli, których dochód oraz inne
wskaźniki dobrobytu są niższe niż przyjęty standard) istniejącego
w danym miejscu.
Kluczową innowacją Raportu było przypisanie terytoriom, czyli konkretnym
miejscom, zasadniczej roli w polityce regionalnej. Miejsca definiowane
są przy tym przez pryzmat funkcjonalności, czyli jako regiony, w których
określone zbiory cech istotnych dla rozwoju wpływają na rozwój lokalny
silniej niż w przypadku innych regionów. Raport zakłada, iż ukierunkowana
terytorialnie polityka jest słusznym i nowoczesnym sposobem wspierania
„harmonijnego rozwoju” oraz zmniejszania „dysproporcji” pomiędzy regio-
7. Dalej stosowane będzie określnie Raport Barca lub Raport.
208