Transformacja sceny europejskiej i globalnej XXI wieku. Strategie

Dr hab. Tomasz G. Grosse
redystrybucyjnych (np. zmniejszających nierówności społeczne lub terytorialne).
Wszystko to wywołuje dysfunkcje o charakterze politycznym.
Poczynając od napięć wyborczych wynikających z trudności gospodarczych
i ograniczenia programów socjalnych, a skończywszy na problemach w strefie
euro. Obejmuje to również napięcia i konflikty występujące w Unii Europejskiej
oraz coraz silniejszy wzrost nastrojów eurosceptycznych w wielu
społeczeństwach Starego Kontynentu 2 .
Państwa zachodnioeuropejskie traktowały liberalizację rynków finansowych
na płaszczyźnie geoekonomicznej. Oznacza to, że obok ekonomicznych
stawiane były również cele geopolityczne. Podstawowe znaczenie miały
nadzieje wykorzystania siły sektora finansowego do modernizacji i pobudzenia
konkurencyjności krajowej gospodarki. Jednocześnie rozwój rynków
finansowych, a zwłaszcza budowanie siły krajowego sektora finansowego
były traktowane jako instrument wzmocnienia potencjału geopolitycznego
danego państwa w relacjach międzynarodowych. Duże znaczenie miało takie
kształtowanie regulacji europejskich, aby było to jak najbardziej korzystne
dla krajowego sektora finansowego i potencjału danego państwa w polityce
na arenie europejskiej 3 . Dlatego omawiany obszar integracji europejskiej
jest określany jako „bitwa o system” 4 . Było to bowiem powiązane z silną
rywalizacją między największymi państwami członkowskimi o to, aby
uzyskać jak najlepszą pozycję konkurencyjną dla własnego sektora finansowego
na wspólnym rynku, a także odnosić z tego tytułu szereg korzyści
politycznych w Europie i na świecie.
Liberalizacja rynków finansowych miała również ważny cel geopolityczny
związany ze wzmocnieniem integracji europejskiej. Chodziło najpierw
o wsparcie integracji ekonomicznej na wspólnym rynku, a dzięki temu
o pogłębienie współpracy politycznej w Europie. Dotyczyło to również
zwiększenia autonomii geopolitycznej wobec USA i możliwości silniejszego
oddziaływania polityków europejskich na scenie globalnej 5 . Liberalizacji rynków
finansowych towarzyszyły więc różnorodne i bardziej dalekosiężne cele
2. Por. J. D. Medrano, The Limits of European Integration, “Journal of European Integration” 2012,
vol. 34, no 2, p. 191-204.
3. Por. E. Grossman, P. Leblond, European Financial Integration: Finally the Great Leap Forward?, “Journal
of Common Market Studies” 2011, vol. 49, no 2, p. 413-435.
4. J. Story, I. Walter, op. cit., 1997.
5. E. Pozner, N. Véron, The EU and financial regulation: Power without purpose?, “Journal of European
Public Policy” 2010, vol. 17, no 3, p. 400-415.
96