Transformacja sceny europejskiej i globalnej XXI wieku. Strategie

Polskie województwa jako potencjalne ośrodki regionalnej myśli strategicznej
o samorządzie województwa, w tym powierzenia wicemarszałkom i członkom
zarządu kompetencji ministrów regionalnych oraz wzmocnienia pozycji
marszałka, którego relacje w zarządzie województwa określa obecnie zasada
primus inter pares. Wymagałoby to także przyjęcia m.in. regionalnej ustawy
o działaniach, przyporządkowującej odpowiedzialność za poszczególne zadania
samorządu województwa ministrom regionalnym, zmiany w zasadach
finasowania samorządów województwa i wielu innych rozwiązań prawnych.
Z punktu widzenia wzmocnienia efektywności i skuteczności sprawowania
władzy wykonawczej na poziomie regionalnym wydaje się, że warto byłoby
jednak wprowadzić te wątki do debaty publicznej 4 .
Modele zarządzania funduszami europejskimi
na poziomie regionalnym
Wprowadzony w Polsce w 2007 roku zdecentralizowany model dystrybucji
funduszy Unii Europejskiej stał się przyczyną ogromnego sukcesu polskich
województw oraz wywołał istotne zmiany na scenie regionalnej o charakterze
ustrojowym 5 . Od tamtej pory najbardziej absorbującą aktywnością samorządów
wojewódzkich w Polsce jest dystrybucja funduszy UE wśród różnych
podmiotów w regionie. To zjawisko dobrze oddaje określenie profesora Pawła
Swaniewicza, który nazwał województwa „szafarzami darów europejskich” 6 .
Wydaje się, że w tej kwestii do roku 2020 niewiele się zmieni. Jednak po tej
dacie możemy się już spodziewać znaczących zmian, po pierwsze – ze względu
na oczekiwane globalne ograniczenie środków przeznaczonych na politykę
4. Oczywiście najgorszą sytuacją byłoby sprowadzenie takiej dyskusji do tematu niebezpieczeństwa
‘landyzacji’ naszego państwa.
5. Polska wprowadziła najbardziej zdecentralizowany system dystrybucji funduszy UE ze wszystkich
nowych krajów członkowskich, przekazując najwięcej kompetencji na poziom regionalny. Więcej
na ten temat: konferencja „Efektywne instrumenty rozwoju terytorialnego - doświadczenia regionów
w zakresie realizacji polityki regionalnej w krajach V4”, zorganizowana przez Ministerstwo Rozwoju
Regionalnego w Krakowie w dniach 18-19.10.2012 (http://www.mrr.gov.pl/aktualnosci/polityka_
rozwoju/Strony/O_doswiadczeniach_w_realizacji_polityki_regionalnej_w_ramach_polskiego_
przewodnictwa_w_Grupie_Wyszehradzkiej_140912.aspx).
6. P. Swianiewicz, J. Herbst, M. Lackowska, A. Mielczarek, Szafarze darów europejskich, Wydawnictwo
Scholar, Warszawa 2008.
287