Transformacja sceny europejskiej i globalnej XXI wieku. Strategie

Prof. dr hab. Bolesław Domański
Istnieją różne uzasadnienia celowości wspierania regionów słabo rozwiniętych.
Do najważniejszych należą następujące:
1) wszyscy obywatele, niezależnie od miejsca zamieszkania, mają prawo
do zaspokojenia podstawowych potrzeb (zasada solidarności w kategoriach
równości wyników),
2) szanse życiowe ludzi nie powinny być ograniczane przez miejsce,
gdzie przyszło im mieszkać czy pracować (zasada solidarności w kategoriach
równości szans),
3) nierówności oznaczają niewykorzystanie zasobów i możliwości
pewnych regionów, co ogranicza efektywność gospodarki kraju (argument
ekonomiczny).
Obserwujemy obecnie przesunięcie akcentów w argumentacji wspierania
regionów słabo rozwiniętych od uzasadnień w kategoriach równości
wyników w kierunku argumentu równości szans i uzasadnień ekonomicznych.
Te ostatnie sugerują, że słaby rozwój regionów o niskim poziomie
rozwoju hamuje wzrost gospodarczy całego kraju, czyli zdynamizowanie
ich rozwoju służy w długim czasie rozwojowi gospodarki narodowej. Innymi
słowy, polityka wspierania ich rozwoju nie musi być sprzeczna z dążeniem
do efektywności gospodarki kraju.
W dalszych rozważaniach uwaga skupiona będzie przede wszystkim
na dylematach dotyczących rozwoju obszarów słabo rozwiniętych.
Czy głównym celem polityki rozwoju w każdej skali
przestrzennej (regionalnej, subregionalnej i lokalnej)
powinien być wzrost gospodarczy, czy podnoszenie
poziomu życia?
Szczególnie istotne jest w tym kontekście pytanie, czy polityka rozwoju
powinna być ukierunkowana głównie na wzrost gospodarczy, czy na wzrost
poziomu życia mieszkańców regionów, subregionów i układów lokalnych.
Główną tezą Raportu Banku Światowego z 2009 roku (Reshaping Economic
Geography) jest to, że postępuje proces przestrzennej koncentracji
264