3 01 Slachtofferhulp en herstelbemiddeling - WODC

More documents

Recommendations

Info

Justitiële verkenningen, jrg. 27, nr. 3, 2001 129 heeft het strafgeding een beschermend, een conflictoplossend en een bindend vermogen. Aan de hand van deze drie noties wil ik nu een vergelijking maken tussen het traditionele strafgeding en ADR. Ik beschrijf daarbij vooral de verschillen. 17 Voor de vergelijking wordt gebruik gemaakt van de ADRvorm mediation, omdat die het verst is verwijderd van de traditionele juridisch strafrechtelijke benadering. Op deze wijze komen de principiële verschillen tussen de beide vormen van geschilbeslechting het best tot hun recht. Het voordeel van deze benadering is dat in de vergelijking – vanuit een ander perspectief dan gebruikelijk - heel sterk zichtbaar wordt dat het slachtoffer in het strafrecht nauwelijks een plaats toekomt. Forum Het forum is, zoals ik al aangaf, een openbaar podium voor communicatie om een geschil te beslechten. De communicatie over en naar aanleiding van het geschil wordt binnen het forum voorgezet, maar met andere middelen en geabstraheerd van de alledaagse werkelijkheid. Deze abstractie, wordt op diverse manieren kunstmatig tot stand gebracht. Er wordt een afstand geschapen doordat de beslechting van het geschil plaatsvindt in een bijzondere publieke ruimte, losgeweekt van zijn oorspronkelijk emotionele context. Afstand ontstaat ook doordat binnen het forum niet wordt geoordeeld aan de hand van de normen die de partijen van het geschil er (mogelijk in afwijking van algemeen aanvaarde normen) zelf op na houden, maar op basis van de door de gemeenschap aanvaarde normen van het recht. Tot slot ontstaat er een afstand tussen datgene wat in het leven van slachtoffer en dader relevant is en datgene wat in het geding aan de orde is. Het forum van het strafgeding kent vaste spelers en strakke regels. Het is als een schaakbord. 18 De begrippen en de te hanteren taal liggen vast. De normen zijn in onze wetgeving bepaald en kunnen geacht worden gemeenschappelijke normen van onze samenleving te zijn. Het spel kan alleen worden gespeeld als iemand door het uitbrengen van een dagvaarding wordt beschuldigd van het overtreden van een strafwet. Vanaf dat moment wordt de communicatie tussen betrokkenen gevoerd op een niveau dat is geabstraheerd van het dagelijkse. Met de formulering van de beschuldiging bepaalt de officier van justitie waar het op de zitting 17 Er zijn niet alleen verschillen, maar ook overeenkomsten tussen het strafgeding en de ADR-vormen. Ik noem ze kort. Als eerste overeenkomst moet worden gewezen op een overeenkomst in het doel: conflictoplossing of -beslechting. Daarnaast is er in beide gevallen gerichtheid op communicatie. Als laatste punt van overeenkomst kan worden genoemd dat de procedure in beide gevallen met drie deelnemers wordt gevoerd. 18 Hoewel in de strafrechtelijke literatuur regelmatig – en niet helemaal ten onrechte – bezwaar is gemaakt tegen een terminologie afgeleid van het spel, gebruik ik de terminologie hier in verband met de scherpte voor de confrontatie met de alternatieve vormen.
De andere kant van het gelijk 130 over zal gaan. 19 De gedragingen van de verdachte zijn het object van onderzoek. Het slachtoffer speelt nauwelijks of geen rol. Kijken we naar het bemiddelingsproces, dan blijkt ook dat gericht op communicatie. De ‘ervaring’ de ander te begrijpen is essentieel, zelfs al is dat maar even. Bij de bemiddeling is de communicatie vertrouwelijk en aan iedere vorm van openbaarheid onttrokken. Daarom kan men bij bemiddeling eigenlijk niet goed spreken van een forum. Het beschermende van de publieke controle en genoegdoening aan publieke gevoelens van wraak, zoals in het strafgeding, zijn niet aanwezig. Er bestaat ook geen kunstmatig gecreëerde afstand tussen de te voeren communicatie en die in de alledaagse werkelijkheid. Er wordt bemiddeld in alledaagse taal. Daar komt bij dat het onderwerp van het bemiddelingsproces niet vast staat en niet per se is gerelateerd aan overtreding van een norm van onze strafwetgeving. Zo kunnen wetsovertredingen en maatschappelijk ongewenst gedrag in elkaar overlopen en onderwerp vormen van de communicatie. 20 Ook de grenslijnen van het speelveld, de spelregels en de rollen van de spelers liggen niet precies vast. Al deze aspecten moeten per geval worden afgesproken, omdat bemiddeling is gebaseerd op instemming van beide partijen met de procedure en de te hanteren normen. Hier ligt een groot risico, ook voor het slachtoffer, want je weet niet precies waar je je op vastlegt en wat de gevolgen zijn van de instemming. De verdachte treedt het forum niet vrijwillig binnen. Maar hij krijgt wel bescherming. Hij heeft een raadsman of -vrouw. En wat wellicht nog belangrijker is, er is voor hem een kunstmatige situatie gecreëerd in die zin dat hij zich als rechtssubject op gelijke voet met het openbaar ministerie kan verhouden en als rechtssubject het woord kan krijgen. Op deze wijze is een debat mogelijk. Rechtssubjectiviteit brengt mee dat niet de gehele mens van vlees en bloed ter discussie komt in het spel, maar slechts dat deel dat drager is van rechten en plichten. Daarmee blijft er afstand. De verdachte blijft verschoond van een totale transparantie van lichaam en ziel door de overheid en ook door het slachtoffer. Als het slachtoffer in de procedure al een rol speelt komt ook hem een rechtssubjectiviteit toe. Die beschermt hem, maar beperkt hem ook. In het bemiddelingsproces treden beide partijen (dader en slachtoffer) pas na instemming binnen. Hun gesprek echter gaan ze wel in met hun hele hebben en houwen, al hun gevoelens, heel hun geschiedenis en hun 19 De tenlastelegging kan alleen worden gewijzigd in de bij de wet geregelde gevallen en op de bij de wet voorzien wijze (zie art. 312 en 313 WvSv). 20 Zie over deze problematiek in het bijzonder M. Foucault, Surveiller et punir; naissance de la prison, Paris, 1975; M. Delmas-Marty, Le flou du droit; du code penal aux droits de l’homme, Paris, 1986, pp. 123-172; A.C. ’t Hart, Recht als schild van Perseus, Arnhem, 1991, met name pp. 126-144.
Page 1 and 2:
3 Justitiële verkenningen jaargang
Page 3 and 4:
Colofon Justitiële verkenningen is
Page 5 and 6:
Justitiële verkenningen, jrg. 27,
Page 7 and 8:
Page 9 and 10:
Page 11 and 12:
De professionalisering van slachtof
Page 13 and 14:
Page 15 and 16:
Page 17 and 18:
Page 19 and 20:
Page 21 and 22:
Evaluatie regelgeving Terwee De bev
Page 23 and 24:
Evaluatie regelgeving Terwee 22 Fig
Page 25 and 26:
Evaluatie regelgeving Terwee 24 Fig
Page 27 and 28:
Evaluatie regelgeving Terwee 26 dan
Page 29 and 30:
Evaluatie regelgeving Terwee 28 den
Page 31 and 32:
Evaluatie regelgeving Terwee 30 zet
Page 33 and 34:
Slachtoffers in de strafrechtsplegi
Page 35 and 36:
Page 37 and 38:
Page 39 and 40:
Page 41 and 42:
Page 43 and 44:
Page 45 and 46:
Nederlandse slachtofferbeleid in ee
Page 47 and 48:
Page 49 and 50:
Page 51 and 52:
Page 53 and 54:
Page 55 and 56:
Page 57 and 58:
Page 59 and 60:
Het getraumatiseerde slachtoffer Be
Page 61 and 62:
Het getraumatiseerde slachtoffer 60
Page 63 and 64:
Page 65 and 66:
Page 67 and 68:
Page 69 and 70:
Page 71 and 72:
Bemiddeling in relatie tot het stra
Page 73 and 74:
Page 75 and 76:
Page 77 and 78:
Page 79 and 80: Bemiddeling in relatie tot het stra
Page 81 and 82: Bemiddeling in relatie tot het stra
Page 83 and 84: Herstelbemiddeling in de praktijk 8
Page 99 and 100: Herstelrecht en strafrecht 98 herst
Page 101 and 102: Herstelrecht en strafrecht 100 meth
Page 103 and 104: Herstelrecht en strafrecht 102 intr
Page 105 and 106: Herstelrecht en strafrecht 104 De t
Page 107 and 108: Herstelrecht en strafrecht 106 Staa
Page 109 and 110: Herstelrecht en strafrecht 108 Lite
Page 111 and 112: Family group conferencing Kantteken
Page 113 and 114: Family group conferencing 112 klein
Page 115 and 116: Family group conferencing 114 immer
Page 117 and 118: Family group conferencing 116 en mo
Page 119 and 120: Family group conferencing 118 daris
Page 121 and 122: Family group conferencing 120 onder
Page 123 and 124: De andere kant van het gelijk Straf
Page 125 and 126: De andere kant van het gelijk 124 v
Page 127 and 128: De andere kant van het gelijk 126 B
Page 129: De andere kant van het gelijk 128 H
Page 133 and 134: De andere kant van het gelijk 132 l
Page 135 and 136: De andere kant van het gelijk 134 H
Page 137 and 138: De andere kant van het gelijk 136 H
Page 139 and 140: De andere kant van het gelijk 138 -
Page 141 and 142: De andere kant van het gelijk 140 o
Page 143 and 144: De andere kant van het gelijk 142 h
Page 145 and 146: Bijlage International Victimology W
Page 147 and 148: Bijlage International Victimology W
Page 149 and 150: Summaries 148 Justitiële verkennin
Page 151 and 152: Summaries 150 Mediation in relation
Page 153 and 154: Journaal Het WODC op Internet: www.
Page 155 and 156: Journaal 154 Plaats: Congresgebouw
Page 157 and 158: Journaal 156 Centre for advanced ac
Page 159 and 160: Literatuuroverzicht 158 jaarlijks o
Page 161 and 162: Literatuuroverzicht 160 7 McNulty,
Page 163 and 164: Literatuuroverzicht 162 Gevangenisw
Page 165 and 166: Literatuuroverzicht 164 15 Walker,
Page 167 and 168: Literatuuroverzicht 166 openbare in
Page 169 and 170: Literatuuroverzicht 168 komen achte
Page 171 and 172: Boeken en rapporten 170 kosteloos v
Page 173 and 174: Boeken en rapporten 172 Heiden-Atte
show all

3 01 Slachtofferhulp en herstelbemiddeling - WODC

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?