3 01 Slachtofferhulp en herstelbemiddeling - WODC

Herstelbemiddeling in de praktijk 86
een goed beeld geven van de spanningen en emoties tijdens het gesprek,
maar ook van de contrasterende reacties van slachtoffers: in het ene geval
vergevend en verzoenend, in het andere geval niet-vergevend.
Het bemiddelingsproces: casus 1
Kees, gokverslaafd, heeft via zijn reclasseringswerker over herstelbemiddeling
gehoord. Hij schrijft een brief aan herstelbemiddeling: ‘ ...
ik zit een straf uit van 40 maanden wegens gewapende overvallen waarbij
geen geweld (lichaamelijk) is gebruikt, ook geen gewonden of doden zijn
gevallen, gelukkig. Het is voor het eerst van mijn leven dat ik hiermee te
maken heb en achteraf heb ik hier enorm veel spijt van en een heel groot
schuldgevoel van wat mij niet loslaat en ik niet ook los kan laten vanwege
de slachtoffers die hierbij betrokken zijn door mijn schuld. Ik zou
heel graag een gesprek met jullie willen hebben om de hele zaak te bepraten
en dan te kijken, samen met jullie of er misschien contact gelegd
kan worden tussen slachtoffer en dader ...’.
Wij namen contact met hem op. Zijn verhaal en zijn beleving van het
delict stonden daarbij centraal. Zijn delicten betroffen een aantal overvallen
op snackbars en een avondwinkel. In een van de snackbars was hij
een dagelijkse klant van de gokautomaat. Naast de andere snackbars had
hij mevrouw B., die altijd zo vriendelijk was voor de verslaafden en die
hem altijd van een bakkie koffie voorzag, onder bedreiging met een pistool
overvallen. Kees: ‘… Ik ben wel eens eerder veroordeeld voor een
diefstalletje van een auto, maar ik heb altijd principes gehad: respect bewaren
voor mensen en geen geweld! Dat is een gewetenskwestie. Het
doet je wel wat als je mensen van angst in hun broek ziet plassen. Niet op
het moment zelf, maar na een paar maanden huis van bewaring kwam ik
bij mijn positieven. Ik ben toen geflipt, want ik had nooit gedacht dat het
mij zou gebeuren. Mijn gevoel voor de medemens was weg. Je ziet de
angst van de mensen wel, maar je voelt niets. Het ging ook zo gemakkelijk;
een wapen geeft je macht. Je pakt het geld alsof je bij de supermarkt
een pak melk pakt.’
Kees was inderdaad bij zijn positieven gekomen. Hij maakte ook een
oprechte indruk. Opportunistische redenen op strafrechtelijk gebied
speelden geen rol. Hij was immers afgestraft. Via het parket kregen wij
inzage in het proces-verbaal. Daar toetsten wij de feiten naar aanleiding
van de persoonlijke verhalen van Kees en stelden ons op de hoogte van
de situatie van de slachtoffers destijds.
Met deze informatie hebben wij opnieuw een gesprek gevoerd met
Kees. Nu stond centraal: Wat zijn de details die je je van elke overval kan
herinneren en wat betekenden die voor jou? Wat wil je zeggen aan de
slachtoffers? Wat heb je hen te bieden? Wat denk jij dat ze van jou willen?
Wat verwacht jij van hen?
Voorop stond uiteraard dat Kees bereid is zijn excuses aan te bieden.
Daarbij werd ook duidelijk gemaakt dat hij op dat moment nog vrij was